نیوزویک - دیپلمات سابق آمریکایی: تغییر رژیم در ایران در جریان است، اما نه به نفع ترامپ
یک دیپلمات سابق آمریکایی که در آخرین توافق هسته‌ای بین ایران و قدرت‌های بزرگ جهانی مشارکت داشت، استدلال کرده است که جمهوری اسلامی در حال گذراندن یک تحول داخلی قابل‌توجه است، هرچند این تحول به گونه‌ای نیست که به نفع دولت دونالد ترامپ باشد. آلن آیر، دیپلمات کهنه‌کار سرویس خارجی که در تیم مذاکره‌کننده توافق جامع اقدام مشترک (برجام) در سال 2015 حضور داشت، در یک جلسه مجازی که روز سه‌شنبه توسط موسسه خاورمیانه برگزار شد، اظهار داشت که «تغییر رژیم» در ایران پس از جنگ 12 روزه با اسرائیل آغاز شده است.
با این حال، او تأکید کرد که «تغییر رژیم به معنایی که در غرب تصور می‌شود، یعنی ایجاد یک دولت جایگزین که بیشتر طرفدار غرب باشد»، «بعید» به نظر می‌رسد.
به جای تقویت بلوک اصلاح‌طلبان ایران، از جمله رئیس‌جمهور مسعود پزشکیان که علی‌رغم حمله مستقیم بی‌سابقه آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران در ماه گذشته، خواستار دیپلماسی با ایالات متحده شده بود، آیر اظهار داشت که درگیری اخیر «به احتمال زیاد این رژیم را نظامی‌تر، منزوی‌تر و با تأکید بیشتر بر جنبه‌های امنیتی کرده است.»
وقتی نیوزویک از آیر پرسید که آیا راهی وجود دارد که دولت ترامپ بتواند از این موقعیت برای پیشبرد راه‌حل دیپلماتیک مورد نظر کاخ سفید استفاده کند، او تردید خود را ابراز کرد.
آیر گفت: «ایالات متحده، حتی در بهترین حالت خود، در این نوع دستکاری‌های ظریف در سیاست‌های دیگر کشورها که منجر به ایجاد حکومتی طرفدار غرب یا آمریکا شود، مهارت نداشته است و به‌ویژه اکنون با دولت کنونی آمریکا، ما نه تخصص لازم را داریم و نه لزوماً تمایلی برای ورود به این پیچیدگی‌ها.» او افزود: «دموکراسی این روزها ابزاری بسیار کند و زنگ‌زده است.»
او ادامه داد: «اولاً، فکر می‌کنم اصلاح‌طلبان در ایران اهمیت چندانی ندارند و حتی اگر قوی‌تر بودند، فکر نمی‌کنم آمریکا توانایی تعامل با آنها به شکلی عملی برای تقویتشان را داشته باشد.» او افزود: «ایالات متحده توانایی فوق‌العاده‌ای برای تأثیر مثبت بر تغییر در ایران و تقویت اصلاح‌طلبان از طریق لغو تحریم‌ها دارد، اما این اتفاق نخواهد افتاد.»
نیوزویک برای اظهارنظر با نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد و وزارت امور خارجه آمریکا تماس گرفت.
تغییرات در تهران
ایالات متحده تاریخچه‌ای پرتنش از مداخله در سیاست ایران به نفع منافع واشنگتن دارد. کودتای مورد حمایت سیا که در سال 1953 به بازگشت شاه طرفدار غرب کمک کرد، با انقلاب اسلامی 1979 دنبال شد که در نهایت سلطنت را سرنگون کرد و نظام مذهبی کنونی را برقرار نمود.
به طور عمومی، شواهد کمی وجود دارد که نشان‌دهنده اختلالات قریب‌الوقوع در سیستم حاکم ایران باشد. همه بازیگران اصلی، از جمله رهبران نظامی از سپاه پاسداران (IRGC) و ارتش متعارف ایران، و همچنین سیاستمداران اصلاح‌طلب، همچنان وفاداری خود را به ولی فقیه، آیت‌الله علی خامنهای، که پس از مرگ رهبر انقلاب، آیت‌الله روح‌الله خمینی، در سال 1989 قدرت را به دست گرفت، اعلام می‌کنند.
فراخوان‌ها برای قیام‌های گسترده از سوی اسرائیل و گروه‌های مختلف مخالف ایرانی، که عمدتاً در خارج از کشور مستقر هستند، نیز تا کنون پس از جنگ 12 روزه محقق نشده است.
نیوزویک اخیراً با چندین تحلیلگر که منابع داخلی در ایران دارند گفت‌وگو کرد. آنها از یک تغییر تدریجی در مکانیزم‌های قدرت داخلی که پیش از درگیری کنونی آغاز شده بود و ممکن است با آن تسریع شود، خبر دادند.
یکی از دیدگاه‌های رایج میان کارشناسان این بود که جایگاه خامنهای در حال تضعیف است. این روحانی 86 ساله در ایران اقتدار مطلق دارد، هرچند سپاه پاسداران در طول 36 سال حاکمیت او به تدریج نفوذ خود را بر مکانیزم‌های کلیدی قدرت، از جمله اقتصاد، تحکیم کرده است.
با افزایش گمانه‌زنی‌ها درباره جانشین او، که توسط مجمع 88 نفره خبرگان تعیین خواهد شد، بسیاری معتقدند که رهبر بعدی احتمالاً نقش کمرنگ‌تری نسبت به دیگر نیروها خواهد داشت. با این حال، بحث‌هایی درباره این که آیا این تغییر احتمالی منجر به مسیری عمل‌گرایانه‌تر یا حتی رویکردی سخت‌گیرانه‌تر برای تهران خواهد شد، ادامه دارد.
آیر از دیدگاه خود معتقد بود که سپاه پاسداران احتمالاً بازیگری است که از هر سناریوی مربوط به جانشینی رهبر انقلاب بیشترین بهره را خواهد برد.
او گفت: «این جایگاه در طول زمان قوی است. وقتی خامنهای در ابتدا انتخاب شد، عملاً هیچ قدرتی نداشت، اما قدرت او از نصب افراد خود در مناصب کلیدی، دسترسی به جریان‌های درآمدی و با گذشت زمان، ایجاد شبکه‌ای از افرادی که به او وابسته بودند و او می‌توانست به آنها تکیه کند، به دست آمد.»
او افزود: «هرکس جایگزین خامنهای شود، باید همین کار را انجام دهد. اما در کوتاه‌مدت، هر کس که باشد بسیار ضعیف خواهد بود و ناچار است کم و بیش خط خامنهای را دنبال کند، و این به این معناست که چون قدرت از خلأ بیزار است، نهاد سپاه پاسداران... نقش غالب را ایفا خواهد کرد.»
آیر گفت، اگر جانشین خامنهای نتواند اقتدار کافی ایجاد کند، «رهبر بعدی ممکن است در واقع به یک جایگاه تشریفاتی، نمادین و نمایشی تبدیل شود، در حالی که قدرت واقعی در دست سپاه پاسداران خواهد بود.»
مسیر دشوار مذاکرات
پس از آغاز کمپین گسترده حملات مستقیم در ماه گذشته، اسرائیل تأسیسات و پرسنل را هدف قرار داد و به‌ویژه تعداد زیادی از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران را کشت. ایران با صدها حمله موشکی و پهپادی به اسرائیل و همچنین هدف قرار دادن یک پایگاه آمریکایی در قطر پس از دستور اولین حملات مستقیم به ایران توسط ترامپ، تلافی کرد.
هم ایران و هم اسرائیل پس از آتش‌بس اعلام‌شده توسط ترامپ در 24 ژوئن، که پایان‌بخش شدیدترین نبرد بین این دو دشمن دیرینه تا به امروز بود، پیروزی خود را اعلام کردند.
در همین حال، ترامپ که در دوره اول خود در سال 2018 از برجام خارج شد، همچنان تمایل خود را برای از سرگیری مذاکرات برای دستیابی به یک توافق هسته‌ای جدید با ایران ابراز کرده است. با این حال، در حالی که وزارت امور خارجه ایران ادعای هفته گذشته ترامپ مبنی بر اینکه تهران درخواستی برای بازگشت به میز مذاکره ارسال کرده بود را رد کرد، عدم قطعیت‌هایی درباره امکان احیای دیپلماسی وجود دارد.
از آن زمان، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، اظهار داشته که تهران آماده بازگشت به مذاکرات هسته‌ای است، اما تنها به شرطی که کاخ سفید تضمین کند که هیچ اقدام نظامی بیشتری علیه ایران انجام نخواهد داد.
اظهارات اخیر پزشکیان در روز سه‌شنبه به نظر می‌رسد بر باز بودن ایران به دیپلماسی تأکید دارد، اما نه واشنگتن و نه تهران بازگشت به مذاکرات را تأیید نکرده‌اند.
آیر گفت: «فکر می‌کنم ایران می‌ترسد که وقتی آمریکا می‌گوید می‌خواهد مذاکره کند، به این معناست که می‌خواهد تسلیم ایران را بپذیرد، زیرا یکی از کارهایی که اسرائیل انجام داده، عادی‌سازی خطوط قرمز جدید است که در آن غنی‌سازی داخلی، برنامه موشکی و حمایت از گروه‌های نیابتی وجود ندارد.»
او افزود: «بنابراین، شرایطی که به ایران اجازه می‌دهد پیش برود، بسیار تنبیهی‌تر از گذشته است و فکر می‌کنم بسیار تنبیهی‌تر از آن چیزی است که ایران مایل به پذیرش آن باشد.»
نویسنده: تام اوکانر، نویسنده ارشد سیاست خارجی و معاون سردبیر امنیت ملی و سیاست خارجی
🌴براندازیم #تيك_تاك_سرنگوني #قیام_تنها_جوابه
🍏# مجاهدین_خلق ایران #ایران # کانونهای شورشی
🌳# MaryamRajavi # IranRegimeChange
🌻 پیوند این بلاک با توئیتر BaharIran@ 7
