ایران آزادفردا 22 اکتبر 2015 :« معرفی پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات ناجا»

پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات» ایران یا «پلیس سایبری» ایران که با نام مختصر «فتا» در ایران مشهور است، یک واحد تخصصی و از جمله یگان های تابع نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران است که وظیفه آن جلوگیری و مبارزه با ایجاد فیشینگ (کلاهبرداری اینترنتی) و جعل، سرقت اینترنتی، هک و نفوذ، جرائم سازمان یافته رایانه‌ای، پورنوگرافی و مخصوصاً تجاوز به حریم خصوصی افراد است. همچنین دسترسی غیر مجاز، برداشت اینترنتی غیرمجاز از حساب‌های بانکی اشخاص، شنود غیرمجاز، جعل رایانه‌ای، تخریب و اخلال در داده‌ها و سامانه‌های رایانه‌ای و مخابراتی، استفاده غیر مجاز از پهنای باند بین‌المللی برای برقراری ارتباطات مخابراتی، تولید و آموزش بدافزارها یا نرم‌افزارهای ارتکاب جرایم سایبری و گذرواژه و اطلاعات کاربران از جمله موضوعاتی است که مورد پیگیری پلیس فتا قرار می‌گیرد. معرفی پلیس فضای تولید

بر پایه اظهارات رئیس پلیس فتا، این یگان پلیس مسئولیت تأمین نظم و امنیت و آسایش عمومی و فردی در فضای مجازی را بر عهده دارد. ایجاد امنیت و کاهش مخاطرات برای فعالیت‌های علمی، اقتصادی، اجتماعی در جامعه اطلاعاتی، حفاظت و صیانت از هویت دینی و ملی، مراقبت و پایش از فضای تولید و تبادل اطلاعات برای پیش‌گیری از تبدیل شدن این فضا به بستری برای انجام هماهنگی‌ها و عملیات برای انجام و تحقق فعالیت‌های غیرقانونی و ممانعت از تعرض به ارزش‌ها و هنجارهای جامعه در فتا از جمله وظایف و مأموریت‌های پلیس فضای تولید و تبادل اطّلاعات ناجاست.

تاریخچه: در اواخر سال ۱۳۸۷ دبیرخانه پلیس فتا در ستاد “ناجا” راه‌اندازی گردید که شامل کمیته‌های مطالعات تطبیقی، کمیته تجهیزات و منابع انسانی، مالی، کمیته خسارت و سازمان بود و ریاست آن نیز به سردار سرتیپ “کمال هادیانفر” واگذار شد. نهایتا این واحد در ۳ بهمن ۱۳۸۹ (۲۳ ژانویه ۲۰۱۱) با کسب نظر و موافقت فرمانده کل قوا، “علی خامنه ای” به فرمان “اسماعیل احمدی مقدم” فرمانده وقت نیروی انتظامی ایران شروع به کار کرد و در ۱ اسفند ۱۳۸۹ به تصویب هیئت وزیران رسید و این یگان شکل قانونی و مصوبه به خود گرفت.

انگیزه این اقدام را می‌توان واکنش پلیس به کنترل فضای سایبر توسط مخالفان حکومت ایران (بعد از ناآرامی ایران پس از اعلام نتایج انتخابات ۱۳۸۸) دانست. بعد از انتخابات ریاست جمهوری دهم و استفاده گسترده مخالفان دولت از فضای اینترنت برای انتشار دیدگاه ها و فراخوان های اعتراضی؛ نیروی انتظامی، سپاه پاسداران، بسیج، قوه قضائیه و وزاتخانه های اطلاعات، مخابرات و ارشاد تلاش های گسترده ای را برای مقابله با اقدامات مخالفان در این فضا انجام داده اند. سرتیپ احمدی مقدم فرمانده وقت ناجا در سخنانی که به معرفی پلیس فتا مربوط می شود اشاره داشته بود ک : «نقش “شبکه های اجتماعی” (سایت هایی از قبیل فیس بوک و تویتر) در اعتراضات ضد دولتی بعد از انتخابات ریاست جمهوری دهم مهم بوده است و “شبکه‌های اجتماعی اینترنتی در طول اعتراضات پس از انتخابات هزینه‌های بسیاری را در کشور ما تحمیل کردند که به علت شایعه پراکنی و شناختن گروه‌های ضد حکومتی توسط یکدیگر بود.» وی همچنین خواستار تشکیل پست الکترونیکی ملی، موتور جستجوی ملی و اینترانت (اینترنت داخلی) ملی نیز با هدف «افزایش ضریب امنیتی در فضای مجازی» شده و بر لزوم تصویب قوانین جدید برای «باز شدن دست پلیس در برخورد با مجرمان» تاکید کرده است. سرهنگ حسین رمضانی معاون امور بین‌الملل و حقوقی پلیس فتای ناجا در مورد همکاری این یگان با کمپانی های اینترنتی بین المللی گفته است:«ما از شرکت‌های تلگرام، یاهو، گوگل و… خواسته‌ایم که با ما در برخورد با اقدامات مجرمانه همکاری کنند.» مقام های دولت ایران، فعالیت های مخالفان دولت در فضای اینترنت را مصداق جنگ نرم با نظام جمهوری اسلامی و نوعی تلاش برای براندازی حکومت می دانند. از همین رو می شود به مرگ “ستار بهشتی”، کارگر ساده و وبلاگ‌نویس ۳۵ ساله اشاره کرد که توسط پلیس فتا بازداشت شده بود وی در هنگام بازجویی توسط بازجویان این یگان در آبان ۱۳۹۱ درگذشت. در پی این تخلف، به دستور اسماعیل احمدی‌مقدم، سرهنگ “محمدحسن شکریان”، رئیس پلیس فتای تهران در تاریخ ۱۱ آبان ۱۳۹۱ به علت قصور و ضعف در نظارت کافی بر عملکرد پرسنل تحت امر و روند رسیدگی پرونده متوفی، از سمت خود برکنار شد.

پلیس فتا گرچه ماموریت اصلی خود را مبارزه با ایجاد فیشینگ (کلاهبرداری اینترنتی) و جعل، سرقت اینترنتی، هک و نفوذ، جرائم سازمان یافته رایانه‌ای، پورنوگرافی و مخصوصاً تجاوز به حریم خصوصی افراد تعریف نموده است اما در بسیاری از موارد دیده شده است که ضمن رصد فضای مجازی در ایران در صدد کنترل کاربران ایرانی و محدود کردن حضور آنان در فضای مجازی است به عنوان مثال سرهنگ “حبیب‌الله رجبلی” رئیس پلیس فتا فرماندهی انتظامی استان گلستان گفته است: «شبکه‌های اجتماعی مجازی با راهبرد مشخص و با هدف یکسان سازی فرهنگی و ایجاد بحران هویت در جوانان در حال شکل‌دهی اجتماعاتی مجازی است که آثار و تبعات و آسیب‌های جدی آن در دنیای واقعی، نمود عینی می‌یابد و زن به عنوان یکی از اهداف در جنگ نرم می‌بایست به عنوان کالا در خدمت آنان قرار گیرد، لذا بمباران اطلاعاتی آن هم بصورت خزنده و خطرناک سعی در سوء استفاده از این قشر را دارد.» سرهنگ حبیب الله رجبلی در همین اطلاعیه از بانوان ایرانی خواسته است که در شبکه های اجتماعی مجازی حضور کمتری داشته باشند.

سازمان:

یگان پلیس فتا اگرچه یگان تازه تاسیسی است و تا کنون نیز در تعداد زیادی از نواحی انتظامی (استان ها) هنوز فرماندهی و سازمان ندارد اما هم اکنون طبق آنچه که فرماندهی ناجا سردار اشتری در سمینار فرماندهان اطلاعات نیروی انتظامی در مردادماه ۱۳۹۴ در تهران اعلام داشته اند هم اکنون در این یگان ۳۶۰۰ درجه دار و افسر فعالیت دارند البته سردار اشتری روشن نکرده اندکه از این تعداد چه رقم نیروی رسمی ناجا و چه تعداد نیروی وظیفه فعالیت می نمایند . در اطلاعیه استخدامی نیروی انتظامی نیز که جهت تکمیل کادر پلیس فتا منتشر شده است تصریح شده است که در استانهای مازندران، همدان و لرستان فاقد ظرفیت می باشند این امر البته به عنوان مثال در سازمان فرماندهی ایلام نیز مشهود است چرا که در غالب فرماندهی های پلیس فتا افسران رده ۱۵ (سرهنگ دوم) به بالا فرماندهی پلیس فتا استان را بر عهده دارند در حالی که در استان ایلام یک سرگرد فرماندهی فتا را بر عهده دارد. واضح است که این یگان از عدم نیروی انسانی لازم و کارآمد برخوردار است و همین امر فرماندهان ناجا را بر آن داشته تا بصورت نامحدود اقدام به پذیرش نیروی متخصص برای این یگان نوپا نمایند. در اطلاعیه نیروی انتظامی آمده است: «نیروی انتظامی به منظور تامین نیروی انسانی مورد نیاز خود جهت خدمت در پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات ناجا (پلیس سایبری) استخدام می کنند. نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران نیروی مورد نیاز خود را از بین جوانان مومن، متعهد و کارآمد(مرد) ازطریق برگزاری آزمون ورودی و دیگر مراحل (مصاحبه، معاینات پزشکی و ….) استخدام می‌کند. براساس این اطلاعیه استخدامی، دارندگان مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر در رشته‌های برق (الکترونیک و مخابرات) ICT، قدرت ، انتقال شبکه، فناوری اطلاعات و رایانه (نرم افزار و سخت افزار) می توانند دراین فراخوان استخدام شرکت کنند.»

اما بخش اعظم این یگان متکی است به افرادی که به آنها «همیار پلیس فتا» گفته می شود، سردار کمال هادیانفر با بیان اینکه نیروی انتظامی با استفاده از شاخص‌های اجتماعی ازجمله همراهی وهمگام کردن مردم باخود ظرفیت بسیار بالایی را در جهت ایجاد «هرشهروند، یک پلیس» ایجادکرده است،گفت: «امنیت یک فرایند است که زائیده مشارکت تک به تک افراد جامعه است و حاصل نمی‌شود مگر با همکاری و همدلی کلیه افراد جامعه در هر سن ، شغل و سمتی که باشند.» وی ادامه داد: «جذب و بکارگیری اعضای پلیس افتخاری در فتای ناجا با هدف بسط و گسترش ارتقاء امنیت در فضای مجازی و آموزش کاربران و افزایش سطح فرهنگ عمومی صورت گرفته است.»

رییس پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات ناجا در تشریح طرح جذب و بکارگیری پلیس‌های افتخاری گفت: «این طرح به صورت تمرکزی از اواخر سال ۹۲ در ناجا کلید خورد و ضمن ابلاغ دستورالعمل به پلیس‌های تخصصی کار جذب و بکارگیری این افراد از ابتدای سال ۹۳ صورت گرفت و تعداد بسیار زیادی از افراد جامعه تمایل خود را جهت همکاری اعلام کرده‌اند.» وی افزود: «جذب پلیس‌های افتخاری در کلیه استان‌ها توسط پلیس‌های تخصصی صورت می‌گیرد و روسای پلیس فتا هر استان نیز در خصوص نحوه جذب و به کارگیری پلیس‌های افتخاری در استان مربوطه اقدامات لازم را انجام داده اند. »هادیانفر با اشاره به اینکه در فضای سایبری پلیس فتا پشتیبان مردم است، گفت: «هرچه آموزش کاربران در ابعاد مختلف بیشتر شود قطعا میزان آسیب پذیری آنان را کاهش می دهد، ضمن اینکه برخی ازجرایم به دلیل عدم آگاهی مجرمان ازجرم بودن عمل ارتکابی آنان بوقوع می‌پیوندد.»

وی با اشاره به اینکه آموزش‌های مختلفی جهت همیاران پلیس فتا ناجا پیش‌بینی شده است که با توجه به سن و سطح تحصیلات این افراد به آنان آموزش داده می‌شود، گفت: «چون ناجا ضابط قضایی است لذا در زمینه آموزشی امور حقوقی، قضایی، خطرات وآسیب‌های فضای مجازی، مسایل عقیدتی و سایرآموزش‌های لازم ومرتبط با فعالیت پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات نیز ارائه می‌شود.» هادیانفر درباره اینکه آیا بانوان و مشمولان سربازی هم می‌توانند عضو پلیس افتخاری سایبری کشور باشند، گفت: «خوشبختانه در جذب پلیس‌های افتخاری محدودیت سنی ، شغلی و جنسیتی نداریم و در حال حاضر تعداد زیادی از افراد جذب شده بانوان هستند. همیاران پلیس فتا بر اساس آنچه که در وب سایت این یگان افتخاری آمده است به صورت افتخاری در خدمت نیروی پلیس قرار می گیرند و به رصد کردن فضای مجازی به پلیس فتا کمک می کنند

پس از این یگان افتخاری پلیس فتا در صدد استفاده از پتانسیل عظیم دانش آموزان و مدارس نیز می باشد و در میان آنان نیز در جستجوی نیروی افتخاری و یا به نوعی«منبع اطلاعاتی و یا خبرچین» می باشد. این همکاری در غالب انعقاد یک تفاهم نامه میان سازمان دانش آموزی و پلیس فتا در حال انجام است، بر اساس این تفاهم نامه میان سازمان دانش آموزی و پلیس فتا معاون سازمان دانش آموزی در نظر است تا به منظور کاهش آسیب های فضای مجازی پلیس فتا برای اعضای تشکیلات پیشتازان و فرزانگان آموزش هایی ارائه داده تا آنان را با تهدیدات و فرصت های فضای مجازی آشنا کند.

این اولین بار نیست که پلیس فتا در میان جوانان و دانش آموزان در جستجوی اطلاعات و خبر است چرا که پیشتر نیز دیده شده بود که فرماندهان پلیس فتا بصورت عام و فراگیر از شهروندان درخواست اطلاعات و خبر در مورد فعالیت دیگر شهروندان در فضای مجازی می نمایند. به عنوان مثال رئیس پلیس فتای فرماندهی انتظامی استان گیلان چندی پیش از شهروندان خواست تا در صورت اطلاع از هرگونه فعالیت مجرمانه در فضای مجازی یا پیام رسان های موبایلی مراتب را از طریق نشانی پلیس فتا به آدرس وب سایت پلیس فتا یا ایمیل این پلیس گزارش کنند. پلیس فتا در میان دانشجویان نیز حضور دارد و هر از گاهی با عنوان “ورک شاپ” و یا کلاس های آموزش فعالیت مجازی به آنها نیز شیوه هایی را می آموزد تا هم با امنیت بیشتری در فضای مجازی باشند و هم در صورت مشاهده هرگونه به گفته آنها اعمال مجرمانه آنها را به پلیس فتا گزارش دهند.