سازمان عفو بین‌الملل با انتشار گزارش مفصلی از وضعیت بهداشت و درمان زندانیان
در ایران و ارائه نشدن خدمات لازم به زندانیان بیمار انتقاد کرده و خواستار رسیدگی
فوری به این موضوع شده است.
این گزارش ۴۶ صفحه‌ای که با عنوان “گروگان گرفتن سلامتی: منع بی‌رحمانه مراقبت‌های
پزشکی در زندان‌های ایران” منتشر شده، به در معرض خطر قرار گرفتن جان زندانیان سیاسی
به دنبال عدم ارائه خدمات لازم پزشکی به آن‌ها اشاره کرده است: «مقامات مسئول در ایران
بی‌رحمانه جان زندانیان عقیدتی و سیاسی را به بازی می‌گیرند و آن‌ها را در معرض خطر
مرگ، معلولیت یا دیگر آسیب‌های غیر‌قابل برگشت قرار می‌دهند.»
عفو بین‌الملل در گزارش خود تصویری تلخ از شرایط مراقبت‌های بهداشتی در زندان‌های
ایران ارائه می‌دهد. بر اساس اسناد و شواهد محکم موجود در این گزارش، قوه قضاییه و
به طور مشخص، دادستانی و سازمان زندان‌ها عمدا از دسترسی زندانیان بیمار به مراقبت‌های
پزشکی کافی و مورد نیاز جلوگیری می‌کنند.
در بسیاری از موارد این اقدام در قالب ظلمی آشکار رخ می‌دهد که هدف از آن ارعاب،
مجازات یا تحقیر کردن زندانی سیاسی است. در مواردی هم از دسترسی زندانی بیمار به خدمات
درمانی به عنوان ابزاری برای گرفتن اعتراف یا ابراز توبه و پشیمانی استفاده می‌شود.
عفو بین‌الملل معتقد است که سلامت زندانیان در ایران به طور معمول به وسیله آن
دسته از مقامات به گروگان گرفته می‌شود که پروایی از نادیده گرفتن نیاز زندانی بیمار
به درمان ندارند و حتی منکر آن می‌شوند.
مسئول بخش خاورمیانه و شمال آفریقای سازمان عفو بین‌الملل در این‌باره می‌گوید:
«منکر شدن نیاز زندانی بیمار به مراقبت‌های پزشکی، اقدامی بی‌رحمانه و کاملا غیر‌قابل
دفاع است.»
فیلیپ لوتر: «دسترسی زندانیان به خدمات پزشکی و درمانی، از جمله حقوق به رسمیت
شناخته شده برای زندانی، هم در قوانین داخلی ایران و هم در معاهده‌های بین‌المللی‌ست.
محروم شدن یک زندانی از این حق، درد و رنج مضاعفی به او تحمیل می‌کند که هدف از آن
معمولا مجازات کردن زندانی، ارعاب یا گرفتن اعتراف اجباری‌ست که همه این موارد مصداق
شکنجه هستند.»
گزارش عفو بین‌الملل ۱۸ مورد از محرومیت‌های سخت زندانیان از مراقبت‌های پزشکی
را گرد آورده که در آن‌ها به شکل‌های مختلف از ارائه خدمات پزشکی به زندانی بیمار جلوگیری
شده و به این ترتیب زندانی در معرض خطر آسیب‌دیدگی دائمی قرار گرفته است.
این گزارش تصویر بسیار نگران کننده‌ای از وضعیت دادستانی در ایران ارائه می‌دهد،
چرا که دادستان در مورد ارائه خدمات پزشکی به زندانی مسئول است و اجازه خروج و انتقال
زندانی به بیمارستان را صادر می‌کند.
دادستان‌ها اما اغلب اجازه نمی‌دهند زندانیان بیمار به بیمارستان منتقل شوند و
این مساله حتی در مورد زندانیانی که امکان دسترسی به نیازهای درمانی آن‌ها در زندان
فراهم نیست هم می‌شود. دادستانی‌ها حتی از دادن مرخصی درمانی به زندانیان بیمار به
درخواست پزشکان بهداری زندان هم سر باز می‌زنند.
تحقیقات سازمان عفو بین‌الملل نشان می‌دهد که در بعضی موارد مسئولان زندان هم حقوق
زندانی بیمار را برای دسترسی به درمان نقض کرده‌اند یا در مورد شکنجه و بدرفتاری با
زندانیان مسئول بوده‌اند.
آن‌ها در چندین مورد، امکان دریافت دارو را برای زندانیان سیاسی فراهم نکرده‌اند
یا روند درمان زندانی را با دستبد و پابند پیش برده‌اند که باعث ناراحتی، کبودی دست
و پا و تحقیر زندانی شده است.
زندانیانی که امکان گفت‌و‌گو با سازمان عفو بین‌الملل برای‌شان فراهم شده، گفته‌اند
که گاهی اوقات پزشکان زندان نیز با مسئولان در آزار زندانیان همراه شده‌اند. آن‌ها
گفته‌اند که برخی از پزشکان زندان به طور پیوسته مشکلات سلامت زندانیان را کم‌اهمیت
جلوه می‌دهند یا برای از بین بردن نشانه‌ها و درد بیماری زندانی، تنها مسکن و آرام‌بخش
تجویز می‌کنند.
در این گزارش از زینب جلالیان، امید کوکبی، افشین سهراب‌زاده، عفیف نعیمی و … به
عنوان زندانیانی که چنین تجربه‌هایی داشته‌اند نام برده شده است.
از علی‌رضا رسولی هم به عنوان زندانی در اعتصاب غذایی که به دلیل این اعتصاب مورد
خشونت قرار گرفته و از خدمات پزشکی محروم مانده، نام برده شده است.
