گفتهها و ناگفتهها از میان روزنامههای حکومتی روز ۱۶دی ۹۵
مهمترین عنوانهای روزنامههای حکومتی به رویارویی و لشکرکشی سران دوقوه رژیم علیه یکدیگر اختصاص یافته است:
آفتاب یزد: هجمه به رئیسجمهور رو به افزایش است، فریدون اسم رمز حمله!
ابرار: سخنگوی شورای نگهبان: هیچ تضمینی وجود ندارد هر رئیسجمهوری برای دوره دوم هم تأیید صلاحیت شود
ابرار: محسنی اژهای: برای ستاد انتخاباتی ریاستجمهوری یک نفر بالاتر از 20میلیارد پول لازم است
ابتکار: ادامه جدل دوقوه در تریبونهای عمومی، از واکنش اژهای و منتظری به توئیت رئیس جمهوری تا پیشنهاد مجلس برای حل اختلاف قوا
اعتماد: ترک گفت و گو، چرا جدل سران جایگزین نشست مشترک روسای سه قوه شده که بیش از 5ماه است برگزار نمیشود - پاسخ به توئیت رئیس جمهور؛ اژهای: حسابهای قوه قضاییه شفاف است
اعتماد: سخنگوی شورای نگهبان: تضمینی وجود ندارد هر رئیس جمهوری برای دوره دوم تأیید صلاحیت شود
جوان: اژهای: فشار به قوه قضاییه را تا انتخابات ادامه میدهند – از داخل و خارج فشار میآورند تا دست از برخورد با آقا زادههای متخلف و صاحبان قدرت برداریم. می خواهید شفاف سازی کنید چرا شرط میگذارید؟ فریبکاری چرا؟
شرق: سخنگوی شورای نگبهان درباره رئیس جمهوری: هیچ تضمینی برای تأیید صلاحیت نبوده و نیست
فرهیختگان: سخنگوی قوه قضاییه: می خواهند دست از مبارزه با دانه درشت ها برداریم
قانون: سخنان کدخدایی حاشیه ایجاد کرد، بازی رد صلاحیت روحانی
قانون: سران کشور از جدال لفظی دست بردارند، مردم آزاری! مسؤلان، رهبر انقلاب را آزرده خاطر نکند
کیهان: در تذکری به رئیسجمهور: 46نماینده مجلس: به اتهامات مالی حسین فریدون رسیدگی شود
مردمسالاری: کواکبیان: اختلاف سران قوا نباید به تریبونهای عمومی کشانده شود
نسل فردا: چالش سران دو قوه همچنان ادامه دارد؛ آتشبسی در کار نیست
نوآوران: عدم تأیید صلاحیت کلید واژه جدید تخریب روحانی
وطن امروز: معاون اول قوه قضاییه با اشاره به اعترافها بابک زنجانی درباره کمک انتخاباتی به ستاد روحانی: بگویند در انتخابات از چه کسانی پول گرفتهاند، تذکر 46نماینده به حسن روحانی : اتهامات حسین فریدون بدون اغماض رسیدگی شود
همدلی: نمایندگان مجلس درخواست کردند: ورود بزرگان به اختلافات سران
روزنامههای باند هاشمی رفسنجانی در خصوص احتمال تک دورهیی شدن حسن روحانی با اذعان به کارنامه فضاحت بارش به وی هشدار دادهاند:
جهان صنعت: در شرایط حاضر عمدهترین مشکل داخلی یعنی اقتصاد در کنار بیکاری افسارگسیخته، تورم و همچنین کاهش قدرت خرید مردم به همراه کارنامه دولت در برجام، دستاویزی برای حملات سازمانیافته مخالفان به دولت شده است. البته باید دانست که برخی از این حملات ریشه در برخی کنشهای رفتاری دولت روحانی دارد و نمیتوان گفت که جناح مخالف هم هیچ حقی ندارد و به صرف نیت تلافیجویی، عامدانه و هدفمند به دولت میتازد. به عبارت دیگر دولت با برخی کنشهای بیدلیل خود بهانه این حملات را به مخالفان داده است. از جمله کنشهایی که دستاویزی برای حمله به دولت شده است، گزارش اقتصادی اخیر ایشان در برنامه اول سیما بوده است. در این گزارش آنگونه که گفته و شنیده شد به نظر میرسد دولت با پناه گرفتن در چتر پوپولیسم تا میزانی از واقعیتهای اقتصادی جامعه فرار کرده است بهگونهیی که اگر کسی نمیدانست او حسن روحانی است، گمان میکرد او یک احمدینژاد است که قرار است با مسایل ساده برخورد کند. واقعیت آن است که اقتصاد حاکم بر معیشت زندگی امروز جامعه ایران شکنندهتر و ناامیدکنندهتر از وضعیتی است که حسن روحانی گزارش کرده است.
ضمن آن که تقابل جدید دولت با مخالفان آن هم با آن حجم عظیم عملیات روانی که محققا با بزرگترین نوع آن در ماههای منتهی به انتخابات تصاعد مییابد، کار را بر روحانی و تیمش سخت خواهد کرد بهویژه آن که طرف مقابل پایبند اخلاقیات هم نیست. هدف اصلی این حملات سازمانیافته با توجه به منویات مخالفان به آن جهت تمهید مییابد که دولت او مستعجل و اولین دولت تکدورهای بعد از انقلاب باشد.
برخی روزنامههای باند رفسنجانی-روحانی به باند ولیفقیه ارتجاع خاطرنشان کردهاند حملات علیه حسن روحانی و رو شدن پروندههای فساد باندها منجر به واکنش اجتماعی علیه تمامیت نظام ولایتفقیه خواهد شد:
جمهوری اسلامی: متأسفانه این بداخلاقیها در آستانه انتخابات موجب تخریب جامعه و کاهش ضریب اعتماد عمومی میشود و خسارات جبران ناپذیری را به بار میآورد.
آرمان: شهروندان از تورم، بیکاری، ناهنجاریها و آسیبهای اجتماعی ضربهپذیر شدهاند. مردم نیازمند صداقت و اقدام عملی در توسعه هستند. فسادهای مالی اخیر ضربه بزرگی به روح و روان و اعتماد مردم زده است. اعتماد مردم بزرگترین سرمایه است که نباید کوچکترین خدشهای بر آن وارد آورد.
هیچ چیز بدتر از این فسادها و اختلاسها برای این مردمان شریف که این همه مصائب کشیدهاند، دردناک نبوده است. واقعیت مسأله این است که مردم از بیان اختلافهای مسئولان در تریبونها گله دارند. از انواع و اقسام اختلاسها خسته شدهاند. امروزه هیچ چیز بر مردم پوشیده نیست. قدرت شبکههای اجتماعی در دستان مردم است و این امر موجب آگاهی آنان شده است.
ابتکار: روحانی میگوید، آملی لاریجانی جواب میدهد. نوبخت توضیح میدهد، محسنی اژهای پاسخ میگوید. دادستان موضع میگیرد، مشاور و معاون رئیسجمهوری واکنش نشان میدهد. این خلاصهای از ادبیات مدیران دو قوه مجریه و قضاییه در روزهای اخیر است که از تریبونهای عمومی و یا در قالب مصاحبههای رسانهیی مطرح میشود.
نکته این است که تمامی این سخنان نه در قالب دیالوگهای مستقیم که در قالب مونولوگهایی مطرح میشود که از نظر جایگاه در واقع مخاطبشان مردم است. در واقع مردم این روزها جایگاه «در» را در ضربالمثل «به در میگوید که دیوار بشنود» را پیدا کردهاند. مردم این روزها میزهای پینگپنگی هستند که مسئولان دو قوه سخنانشان را روی آن به سوی هم پرتاب میکنند. با این حال باید بهخاطر سپرد که این میز چنان نیست که مثل مشبه به این مثال، اثری نپذیرد و سفت و سخت تنها کارش بستری برای این به قول اهالی شبکههای اجتماعی «هوایی زدن» ها باشد... فارغ از میزان صحتوسقم افشاگریهایی که در چنین جدلهایی مطرح میشود، تصویری که بر اساس آنها در ذهن مردم شکل میگیرد، بیش از تخریب وجهه طرف مقابل، ایجاد این علامت سؤال است که مسئولان چه چیزهای دیگری را از چشم مردمی که «ولی نعمت» خوانده شده و مشروعیت بخش نظام هستند، پنهان نگاه داشتهاند. این موضوع به تصور و شایعاتی که همواره تقابل مستقیم و برخورد جدی با مسئولان را حتی در صورت تخلف بهدلیل گروکشی اطلاعاتی و ترس از افشاگری منتفی میداند، قوت میبخشد. مسأله دیگر این است که اصلاً طرح جدل بین عالیترین مقامهای نظام و بهطور کلی بین قوای کشور، ضمن تبدیل شدن به تبلیغی برای جدل و بروز اختلافهای این چنینی نزد مردم، میتواند مردم را بهعملکرد دستگاههای عالی نظام بیاعتماد و حتی بدبین کند. در واقع چنین شرایطی باعث میشود که مردم در هر کمی و کاستی و یا حتی در عملکردی مثبتی، دنبال رد پای مناسبات بین قوا بگردند.
به هر ترتیب نباید این چنین فکر کرد که چنین دیالوگهای سرگشادهای تنها نتیجهاش پاسخگویی به اظهارات طرف مقابل و یا حتی – در صورتی که چنین نیتی وجود داشته باشد – اثرگذاری بر وجهه طرف مقابل نزد مردم است. این شیوه نه تنها میتواند بر نگاه مردم به خود افراد داخل در ماجرا اثر منفی بگذارد که حتی میتواند به ضرر نظامی باشد که مسئولانش اعتقاد و التزام به آن و به تبعیت حفظ آن را مهمترین ویژگی خود میدانند.
روزنامههای باند علی خامنهای در راستای جنگ قدرت برای قبضه کرسی ریاستجمهوری بهصورت متمرکز حملاتشان را روی حسن روحانی و دولتش متمرکز کردهاند:
کیهان: اگر در روزگاران قدیم، فرمانده لشکر سوار بر اسب، شمشیر و پرچم به دست، جلوتر از لشکریانش «رو به دشمن» رجز میخوانده، شاید باورکردنی نباشد اما، طی 3سال و نیم گذشته ما هم برای دشمن رجزخوانی کردهایم اما رو به خودمان نه دشمن
1) «آمریکا میتواند با یک بمب تمام سیستم دفاعی ایران را از کار بیاندازد.»
2) «اگر برجام نبود... حداکثر میتوانستیم حقوق کارمندهایمان را بدهیم و کار دیگری نمیتوانستیم انجام دهیم.»
3) «مثل فوتبال که مربیخارجی وارد میکنیم، باید برای توسعه بازارهای صادراتی هم از خارج مدیر وارد کنیم.»
4) «بگذارید با خود روراست باشیم ما به جز پخت آبگوشت بزباش و قورمهسبزی در هیچ تکنولوژی صنعتی نسبت به جهان برتری نداریم.»
5) «خزانه کشور خالی است.»
6) «نامه محرمانه به امام نوشتم که بدون رابطه با آمریکا نمیشود ادامه داد.»
7) 7 - «باید توافق انجام شود تا مشکل رکود و اشتغال و تولید و آلودگی هوا و آب خوردن حل شود.»
8) «ما باید همراه شویم؛ نمیتوانیم در برابر قدرتهای بزرگ بایستیم؛ با شعارهایی که گاهی هم توخالی است»...
وقتی نتوانیم به آنچه وعده دادهایم عمل کرده و شرمنده مردم میشویم، «سیاهنمایی» کارکرد پیدا میکند. انداختن تمام تقصیرها به گردن دیگران میتواند تا حدودی مؤثرواقع شده و بخشی از مردم را سرگرم نگاه دارد.
جمله «هرچه تلاش میکنیم نمیتوانیم خرابکاری آقایان راجبران کنیم. کشور را به ته دره بردند و ما آن را چند پله از ته دره بالا آوردهایم اما هنوز در دره است. » (!) نمونههایی از رجزخوانیهای آنچنانی برای سرگرم کردن مردم و توجیه ناکامیهاست. در جریان مبارزات انتخاباتی سال 92 درباره معجزات مذاکره با آمریکا و نتایج اقتصادی درخشان حاصل از آن، وعدههایی داده و حرفهایی زده شد که امروز جز روی کاغذ تحقق نیافتهاند.
وطن امروز: ماجرای اعترافها زنجانی مبنی بر کمک چند میلیارد تومانی به ستاد انتخاباتی حسن روحانی در سال 92 وارد ابعاد تازهیی شده است
روحانی بگوید 33هزار میلیارد تومان کجاست؟
ادعای اعتقاد به شفافسازی از سوی دولت باعث شده است نقاط تاریک و حل نشده درباره عملکرد دولت روحانی مورد سؤال قرار گیرد. در همین راستا حسینعلی حاجیدیلگانی، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی گفت: بنده یک سؤال دارم و آن این است که برابر گزارش دستگاههای دولتی و مرکز پژوهشهای مجلس بابت گران شدن حاملهای انرژی 76هزار میلیارد تومان برای دولت درآمد حاصل شده است که حدود 43هزار میلیارد آن در گردش خزانهداری راه پیدا میکند اما حدود 33هزار میلیارد تومان آن شفافسازی نمیشود؛ این را دولت باید پاسخ دهد... علیرضا زاکانی، نماینده ادوار مجلس: محاکمه فریدون اکنون یک مطالبه عمومی است و عدالت ایجاب میکند رئیسجمهور محترم، مسیر رسیدگی قضایی به اتهامات برادر خود را نیز هموار کند
آیتالله فاضل گلپایگانی، نماینده تهران در مجلس خبرگان: دولت که خود مدعی روشن شدن همه دخلوخرجها و حسابهایش است، نباید با طرح شفافیت مالی مدیران مخالفت کند و حتماً باید قدم اول را نیز خودش بردارد
حجتالاسلام منتظری، دادستان کل کشور: در انگلیس استراتژیای طراحی کردهاند که در سال آینده قوه قضاییه را هدف قرار دهند و بهدنبال این هستند که قوه قضاییه را تضعیف کنند
حاجیدلیگانی، نماینده مردم شاهین شهر در مجلس شورای اسلامی: واقعاً جای سؤال دارد که چرا باید بالاترین مقام اجرایی کشور مطالبی را عنوان کند که تلویحا به اتهامات ضدانقلاب علیه قوه قضاییه اشاره داشته و خوراک رسانههای بیگانه شود
تذکر 46 نماینده به روحانی: اتهامات حسین فریدون بدون اغماض رسیدگی شود
در یک سال اخیر اتهامات اقتصادی فراوانی علیه حسین فریدون، برادر حسن روحانی مطرح شده است. برخی نمایندگان مجلس نیز اتهامات سنگین اقتصادی درباره حسین فریدون مطرح کردهاند. رؤسای برخی نهادهای نظارتی نیز در جریان ماجرای فیشهای نجومی، اظهاراتی را درباره برادر حسن روحانی مطرح کردهاند. با این حال اما اگر چه در اینباره پروندههایی در قوه قضاییه تشکیل شد اما تاکنون به این موارد اتهامی رسیدگی نشده بود.
وطن امروز: به گفته عالیترین مقام قضایی در مسأله بابک زنجانی و بازگرداندن اموال بیتالمال از سوی دولت و وزارتخانههای مربوط این حوزه اهمالهایی صورت گرفته است که به یک معنا رونمایی از مسأله بابک زنجانی از زاویهای دیگر بود، ماجرایی که تیم تبلیغاتی دولت سعی کرد به جای پاسخ به آن، افکار عمومی را به سمتی دیگر ببرد؛ راهبردی که سخنگوی قوه قضاییه آن را اینگونه تشریح میکند: «من تحلیلم این است یک فشار مضاعفی را بر قوه قضاییه و برخی نهادها وارد میکنند و تا زمان انتخابات ادامه میدهند. علت این است که قوه دارد با دانهدرشتها، آقازادههای متخلف و صاحبان قدرت برخورد میکند. شما نگاه کنید طی هفتههای گذشته چه کسانی بازداشت شدند، بسیاری از تخلفات از سیستم بانکی است؛ به جای اینکه آن را درست کنند این حرفها را میزنند. برخی از همین آقایان که اخیراً بازداشت شدند ٦٠٠ تا هزار میلیارد بدهی دارند. یک نفر که الآن پروندهاش باز است در چند ماه بیش از ٦٠٠ چک برگشتی داشته است. چرا نباید اسامی اینها اعلام شود؟ حیف که قانون اجازه نمیدهد اسم ببرم. خب! چرا بدهی بانکها به دولت و دولت به بانک مرکزی را شفاف نمیکنید؟ اینها منابع ما را از بین میبرد یا یک سرقت ضبط ماشین؟ سرقت ضبط ماشین بد و آن فرد مجرم است و باید با او برخود شود، آنگاه اینها بد نیست؟»
روزنامههای باند ولیفقیه ضمن ابراز وحشت از پیامدهای برملا شدن فسادهای حکومتی در جریان تخاصمات باندی، با متهم کردن قضاییه آخوندی به اهمال در مورد فساد در دولت روحانی خواستار محاکمه این باند شدهاند:
کیهان: چهار سال قبل بود که در اوج مناقشات علی لاریجانی رئیسمجلس نهم با محمود احمدینژاد رئیسجمهور دهم، رهبرعتابآلود فرمودند: «یکی از موارد مضرّ ، اختلاف میان مسئولان و بدتر از آن کشاندن اختلاف به میان مردم است... من به مسئولان و رؤسای قوا هشدار میدهم مراقب باشند و اختلافات را به میان مردم نکشانند... اختلافنظرها نباید به میان مردم کشانده و دست مایهای برای جنجال و هیاهوی رسانههای بیگانه و دشمنان شود... . همه باید متوجه مسئولیت خود و شرایط حساس کنونی باشند...
از امروز تا روز انتخابات (ریاستجمهوری در سال 92) هر کسی که بخواهد اختلافها را به میان مردم بکشاند و از احساسات آنها در جهت اختلافات استفاده کند، قطعاً به کشور خیانت کرده است.»
این اصل مطلب است و برای همیشه ساری و جاری است و اختصاص به دورهای خاص ندارد. امروز بازنده اصلی این مناقشه حساب شده و برنامهریزی شده، نظام اسلامی و مردمند و آشکارا از فرمان رهبری تخطی شده است. هر گونه دامن زدن به این اختلاف، به زیان نظام و سبب خرسندی دشمنان و ناامیدی مردم خواهد شد.
قانون اساسی به قوه قضاییه اختیارات ممتاز و بینظیری داده است.
قوه قضاییه توان و اجازه قانونی ورود به تمامی پستوهای کشور و دخالت در آن و احضار و محاکمه هر متخلفی در هر سطح را دارد.
در چنین شرایطی و با این اقتدار و اختیار، آیا ورود رئیسقوه و دیگر افراد تراز اول قوه به مناقشات سیاسی و تلهای که برای آنها طراحی شده پذیرفتنی است!؟
مردم انتظار دارند اراده قوه در رأی قطعی دادگاه دیده شود نه در سخنرانی!
بهرغم کارنامه موفق قوه در برخی پروندهها ، در سالهای اخیر و بهویژه درباره افراد مرتبط با دولت، کمترین اثری از قاطعیت دیده نمیشود و به نظر میرسد قوه قضاییه هم مثل ما تماشاگر سوء رفتار و حتی خیانت برخی افراد است و بعد که ماجرایی از پرده برون میافتد، با تأخیر فراوان وارد و اقدامی- اغلب نارسا و ناتمام - انجام میشود! صندوق ذخیره فرهنگیان، حقوقهای نجومی، حسین فریدون و دخالت او در انواع و اقسام زد و بندها و مفاسد و... تنها و تنها نمونههایی ابتدایی از این ادعاست... اگر آن مماشاتها نبود، امروز حرف شما پیش بود و کسی جرأت نمیکرد در برابر منطق عادلانه شما حرفی بزند نه اینکه در برابر افشاگری رئیسقوه، چند مقام دست چندم دولتی گردن فرازی بکنند و برای اجرای عدالت شرط بگذارند! دیگر کسی جرأت نمیکرد شرط شفافیت و آشکار کردن اقداماتش را ، شفافیت دستگاه قضایی بگذارد!
روزنامههای هردو باند حاکم نسبت به حذف رژیم در معادله سوریه توسط روسیه و ترکیه، سوز و گداز کردهاند، روزنامههای باند رفسنجانی نیز فرصت را برای حمله به سیاست نزدیکی به روسیه توسط باند خامنهای مغتنم شمردهاند:
جوان: ماجراجوییهای آنکارا زیر چتر آستانه
با تشدید اقدامات نظامی ترکیه در آستانه این مذاکرات، نگرانیها در دمشق و تهران درباره سوءاستفاده آنکارا از چتر آستانه برای پیشبرد اهداف نظامی خود در سوریه افزایش یافته است.
اعتماد: ترکیه همصدا با جریانهای نظامی مخالف بشار اسد از ایران خواست از نفوذ خود بر بشار اسد برای توقف تبادل آتش بهره بگیرد. چاووش اغلو پا را از این اظهارات هم فراتر گذاشت و اعلام کرد که آنکارا و مسکو در حال کار روی تحریمهایی هستند که علیه طرفهایی که ناقض آتشبس باشند، اعمال خواهد شد. ترکیه و روسیه نیز بر شدت مذاکرات خود افزودهاند. روسیه و ترکیه هفته پیش برای آتشبس در سوریه به یک توافق دست پیدا کردند جزئیات این توافق چندان روشن نیست ولی ظاهراً در چارچوب این توافق است که ارتش آزاد سوریه تحت حمایت آنکارا خود را برای عملیات گسترده برای کنترل الباب در شمال سوریه آماده میکند. همزمان با رایزنیهای تهران-دمشق در آستانه نشست آستانه، ترکیه و روسیه نیز بر شدت مذاکرات خود افزودهاند. روسیه و ترکیه هفته پیش برای آتشبس در سوریه به یک توافق دست پیدا کردند که تاکنون مواردی از نقض آن گزارش شده، ولی تاکنون نسبتاً پایدار مانده است.
مولود چاووشاوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه دیروزانگشت اتهام نقض آتشبس را به سمت ایران نشانه گرفت و از ایران خواست با «اعمال فشار بر گروههای شیعه و دولت سوریه، جلوی نقض آتشبس این کشور را بگیرد.» وی مدعی شد، «این موارد نقض، مذاکرات برنامهریزیشده صلح را به مخاطره انداخته است.»
اعتماد: ترکیه همصدا با جریانهای نظامی مخالف بشار اسد از ایران خواست از نفوذ خود بر بشار اسد برای توقف تبادل آتش بهره بگیرد. چاووش اغلو پا را از این اظهارات هم فراتر گذاشت و اعلام کرد که آنکارا و مسکو در حال کار روی تحریمهایی هستند که علیه طرفهایی که ناقض آتشبس باشند، اعمال خواهد شد. ترکیه و روسیه نیز بر شدت مذاکرات خود افزودهاند. روسیه و ترکیه هفته پیش برای آتشبس در سوریه به یک توافق دست پیدا کردند جزئیات این توافق چندان روشن نیست ولی ظاهراً در چارچوب این توافق است که ارتش آزاد سوریه تحت حمایت آنکارا خود را برای عملیات گسترده برای کنترل الباب در شمال سوریه آماده میکند. وزیر امور خارجه ترکیه اما در نخستین گام خلاف تأمین امنیت آتشبس در سوریه، باز سخنان ضدایرانی خود را تکرار کرد. روز گذشته مولود چاووش اغلو، در مصاحبهیی تلویزیونی انگشت اتهام برای نقضهای پراکنده آتشبس در سوریه را به شکل غیرمستقیم به سمت ایران دراز کرد و در ادبیاتی نامتعارف با حال و احوال این روزهای رابطه دوجانبه بهخصوص پس از نشست سه جانبه مسکو از ایران خواست که از نفوذ خود بر آنچه که آنکارا شبهنظامیان شیعه در سوریه میخواند، استفاده کند. ترکیه همصدا با جریانهای نظامی مخالف بشار اسد در سوریه ادعا میکند که این دولت سوریه است که مسئولیت نقض آتشبس را بر عهده دارد لذا از ایران خواست از نفوذ خود بر بشار اسد برای توقف تبادل آتش بهره بگیرد. چاووش اغلو پا را از این اظهارات هم فراتر گذاشت و اعلام کرد که آنکارا و مسکو در حال کار روی تحریمهایی هستند که علیه طرفهایی که ناقض آتشبس باشند، اعمال خواهد شد.
چاووش اغلو در اظهارات خود مستقیماً از حزبالله لبنان و دولت بشار اسد بهعنوان ناقضان آتشبس نام برده و تلاش کرده تقصیر هر گونه تأخیر یا کنسل شدن نشست آستانه را بر گردن آنها بیندازد. درست است که به نظر میرسد سرنوشت صلح در سوریه امروز به آنچه در آستانه و مسکو میگذرد مرتبط شده است اما روسیه باید مراقب رابطه مملو از بیاعتمادی آنکارا و تهران و تاثیرپذیری پرونده سوریه از آن هم باشد.
در این میان نقش روسیه به بندبازی میماند. اندکی جانبداری بیش از اندازه از ترکیه میتواند منجر به بیاعتمادی بشار اسد به نیت روسها شود و همزمان بر فاصله ایران بیفزاید. ایران، بازیگر یک یا دو روزه در سوریه نیست و بدون حضور ایران هیچ صلحی در سوریه میسر نخواهد بود.
برخی روزنامههای باند رفسنجانی ضمن حمله به سیاستهای باند خامنهای خاطرنشان کردهاند که شطرنج سیاسی معادلات سوریه و جایگاه رژیم که تا زمان اشغال حلب همپیمان رژیم بود تغییر کرده است:
آرمان: سوریه، صحنه آزمون روابط تهران – مسکو: در معادلات منطقهیی و جهانی بهواسطه نوع نظام سیاسی دستهای تهران در انتخاب دوست و متحد چندان باز نیست. در میان این گزینههای محدود، روسها برای ایران یک انتخاب بودهاند، اما ارزیابی عملکرد روسها در سالهای گذشته نشان داده که در روابط تهران- مسکو، روسها کمتر قابل اعتماد بوده و گامهای برداشتهشده با آنها همیشه با تردید همراه بوده و در سایهای از ابهام قرار داشته است
هماهنگی مسکو با آنکارا بیش از تهران و قبل از دمشق، دعوت از ریاض برای مشارکت در فرایند صلح و... از فردای فتح حلب، علائم ارسالی ماندگاری تردیدها بود. با این وجود باید صبر کرد و با توجه بهعملکرد روسها و نتایج نهایی بحران سوریه، به ارزیابی در مورد مسکو رسید.
آنچه مسلم است محاسبات ورود مسکو به خاورمیانه، بسیار پیچیده، چندوجهی و از جنس محاسبات تهران نبوده و نیست. اگر در نگاه روسها توجهی به منطقه میشود، این توجه با مدنظر قرار دادن ملاحظات بینالمللی مسکو است. لازم نیست به عقبه تاریخی روسها در ایران اشاره کرد. از منظر افکار عمومی و از دید بسیاری از اهل نظر، روسها در روابط خود با ایران دارای کارنامه قابل قبولی نیستند. بهرغم این دیدگاه، طرفداران رابطه با روسیه در ایران اعتقاد دارند روسها تغییر کرده و نباید ذهنیت گذشته تاریخی محل قضاوت و عامل ارزیابی رفتار سیاسی امروز آنها باشد. البته این سخنی است که هنوز در بوته آزمایش جدی قرار نگرفته است.
سخن گفتن از گلستان، ترکمنچای، به توپ بستن مجلس، اشغال آذربایجان و حتی عدم تحویل طلا به دولت ملی مصدق اشاره به دور بوده و موجب رنجش تئوریسینهای روابط استراتژیک تهران و مسکو میشود، اما ما با تلخیهای تاریخ نزدیک چه کنیم. روسها در تکمیل و تحویل نیروگاه هستهیی بوشهر نه تعلل، بلکه بدعهدی آشکار کردند. در فروش موشکهای اس ۳۰۰ کار به شکایت ایران از روسیه کشید. از همه مهمتر، روسها در تصویب قطعنامههای هستهیی علیه ایران و تحریمها با آمریکا همراهی کردند و مهم آن که بخش مهمی از این تحولات در دوره پوتین رخ داده است. روسها در سوریه هستند، اما چگونگی این حضور محل سؤال بوده و مشخص نیست ما با آنانیم یا آنان با ما، یا هر دو برای حمایت از هم در آنجا حضور داریم. ابهام در رفتار و سیاست روسها نسبت به آینده همچنان مهمترین نگرانی است.
روسها با ترکیه روابط نزدیک داشته و نسبت به ریاض نیز ملاحظات خاص دارند. دعوت از عربستان برای پیوستن به گفتوگویهای سوریه فارغ از اینکه حاصل مدنظر قرار دادن ملاحظات کلان منطقهیی مسکو است، به تنهایی تحولی است که میتواند در صورت مشارکت سعودیها در نشستهای سوریه، موازنه را به زیان ایران و جبهه مقاومت بنماید. تعلل و کوتاهی در همزمانی تخلیه محاصرهشدگان شرق حلب با فوعه و کفریا، میتواند نشانههای بارز سیاستهای احتمالی آینده به زیان تهران در سوریه باشد. مدافعان روابط راهبردی تهران و مسکو باید پاسخ دهند که با تکیه بر چه اصولی اعتقاد دارند روابط ایران و روسیه قابلیت ارتقا به سطح استراتژیک داشته و بحران سوریه صحنه اثبات این قابلیت است. به نظر میرسد رسیدن روابط کشورها به سطوح استراتژیک الزامات خاص خود را دارد که این قابلیت هنوز در روابط تهران و مسکو وجود ندارد
.
.