استمرار تظاهرات بزرگ ضد حماس از شروع جنگ غزه - آیا غزه شاهد تغییرات سیاسی خواهد بود؟
در حال حاضر، حماس تصمیم گرفته است که تظاهرات را به طرز بیرحمانه سرکوب نکند. این موضوع ممکن است تغییر کند، اما همچنین می‌داند که جهان آنرا زیر نظر دارد و افراد مسلح می‌دانند که پهپادهای اسرائیلی در حال پرواز هستند.در سه روز گذشته تظاهرات نادری علیه حماس در چندین مکان در نوار غزه آغاز شد و صدها، بلکه هزاران فلسطینی در آن شرکت کردند.
تظاهرات در بیت لاهیه و اردوگاه آوارگان جبلیه در شمال، در محله صبرا شهر غزه، و در خان یونس و نصیرات در جنوب و مرکز منطقه محصور رخ داده است. به طور خاص، تظاهرات ضد حماس هنوز در دیرالبلاح مرکزی غزه، جایی که صدها هزار آواره از شمال و جنوب پناه گرفته‌اند، ثبت نشده است، اما در آنجا نیز تظاهرات‌هایی در مخالفت با جنگ و نشان دادن همبستگی با غزه‌ایهایی که در جاهای دیگر تظاهرات می‌کنند، برگزار شده است. این یک پدیده منفرد نیست.
این تظاهرات با درخواست مستقیم برای سرنگونی حماس همراه با شعارهای ضد اسرائیلی و درخواست پایان دادن به جنگ و رنجی که برای غیرنظامیان غزه ایجاد کرده است، همراه بوده است. در آغاز ماه مارس، اسرائیل اجازه کمک به غزه را برای تحت فشار قرار دادن حماس برای آزاد کردن گروگان‌های بیشتر تحت مرحله اول توافق آتش‌بس که اکنون فروپاشیده است، متوقف کرد. این اقدام باعث افزایش قیمت ها و کاهش عرضه مواد غذایی در غزه شده است. از سرگیری جنگ تقریباً دو هفته پیش شامل حملات هوایی مجدد و دستور تخلیه می شود.
مردم غیرنظامی رنج می برند، اما حماس تا به امروز تسلیم نشده است، و اصرار بر پایبندی به توافق اولیه دارد، توافقی که قرار بود به مرحله دوم وارد شود که در آن همه گروگان های زنده باقیمانده آزاد شوند، ارتش اسرائیل عقب نشینی خود را کامل کند و آتش بس دائمی اجرایی شود.
دکتر هارل چورف، محقق ارشد مرکز مطالعات خاورمیانه و آفریقا موشه دایان در دانشگاه تل آویو، معتقد است که ریشه اعتراضات مقدم بر جنگی است که با تهاجم و قتل عام حماس در 7 اکتبر 2023 آغاز شد: «حداقل بخشی از این مقاومت در برابر حکومت حماس، بیش از شش ماه قبل از جنگ آغاز شده است. به دلیل ویرانی هایی که به بار آورده است، آخرین نیش از سرگیری درگیری در این ماه بود که مردم غزه فکر می کردند که با آن بمباران شده و دوباره آواره شده اند.
چورف نشانه‌های اولیه ناآرامی‌ها را در فضای مجازی مشاهده کرد: «دو هفته پیش، زمانی که این دور از درگیری‌ها آغاز شد، برخی از مردم غزه انتقاد شدیدی از حماس در رسانه‌های اجتماعی منتشر کردند: «حال ما از شما به هم میخورد؛ غزه را نابود کردید؛ شما یک مشت قاتل هستید.» ...
از آنجایی که این اولین تظاهرات بزرگ در غزه علیه حماس از زمان آغاز جنگ است، با این حال، با ویرانی بیشتر غزه و ده‌ها هزار کشته، این سوال پیش می‌آید که چرا مخالفت عمومی اساسی تنها در حال حاضر ظاهر شده است.
حمزه حویدی، یک شهروند غزه که در تظاهرات قبلی و با طنین کمتری علیه حماس شرکت کرد و اکنون در آلمان زندگی می کند، گفت که به نظر می رسد ناراحتی و ناامیدی در میان شرکت کنندگان بر ترس از انتقام وحشیانه حماس غلبه کرده است.
او در مصاحبه ای با تایمز اسرائیل گفت: «دلیل اینکه مردم یک سال و نیم این کار را انجام نداده اند این است که می ترسند. «زیاد ابوحیا، یکی از ساکنان غزه، در طول جنگ در یک مصاحبه تلویزیونی حاضر شد و یک جمله گفت: « قبل از اینکه از ما در برابر یهودیان محافظت کنید، از ما در مقابل حماس محافظت کنید.»
ابوحیا که به دلیل محکوم کردن حماس در ماه اوت مورد ضرب و شتم قرار گرفته بود، طبق گزارش ها در ماه دسامبر توسط حماس کشته شد. حویدی حماس را متهم کرد که "او را به خاطر همین یک جمله تا سر حد مرگ کتک زدند."
حویدی ادامه داد: «اگر ببینم کسی صحبت می کند و سپس کشته می شود، از حماس انتقاد نمی کنم. اما به گفته او اکنون، به نظر می رسد که سد ترس شکسته شده است.»
حماس نزدیک به دو روز در قبال تظاهرات سکوت عمومی کرد، نه آنها را مورد خطاب قرار داد و نه با خشونت آنها را سرکوب کرد. این در تضاد با سال 2019 بود، زمانی که پلیس حماس به سرعت موج اعتراضات را در هم شکست.
باسم نعیم، یکی از مقامات ارشد حماس، برای اولین بار در مورد اعتراضات چهارشنبه شب اظهار نظر کرد و گفت که این تظاهرات تنها از مردمی که کشتار جمعی را تجربه می کنند انتظار می رود و طبیعی است که آنها خواستار پایان دادن به تجاوزات اسرائیل شوند. او همچنین با ظرافت از درخواست‌ها برای سرنگونی حکومت حماس انتقاد کرد و مدعی شد: «بازیگران خارجی از اعتراضات خودجوش برای خدمت به منافع اسرائیل سوء استفاده می‌کنند.»
اظهارات نعیم که در پاسخ به سوالی در مصاحبه با یک شبکه تلویزیونی قطری بیان شد، نشان داد که حماس دیگر نمی تواند این پدیده را نادیده بگیرد و استراتژی واکنش آن در حال حاضر این است که تظاهرات را به جای ضد حماس، ضد جنگ و ضد اسرائیل معرفی کند.
این تظاهرات در واقع شامل صداهایی در محکومیت جنگ به دلیل رنج طولانی مدت در غزه، اما همچنین درخواست مستقیم برای سرنگونی حماس است که آن را مقصر وضعیت فعلی در نوار می داند.
حویدی گفت: «حماس آنقدر باهوش است که نمی‌تواند بیرون بیاید و معترضان را با زور سرکوب کند». او می‌داند که اکنون تمام جهان این اعتراض‌ها را تماشا می‌کند. هدف آن از بین بردن اعتراضات است و آنها را به عنوان تظاهراتی علیه جنگ و نه علیه حماس در نظر گرفته است.
چورف مرکز دایان دلیل دیگری را می بیند که چرا حماس فعلاً تظاهرات را با خشونت مستقیم و علنی هدف قرار نمی دهد. این واقعیت که این اعتراضات در طول [دوره از سرگیری جنگ] رخ می دهد، کار را برای حماس دشوار می کند. به زبان ساده، اگر عوامل حماس بیرون بروند و [تظاهرات] را با سلاح سرکوب کنند، به هدف آسانی برای پهپادهای اسرائیلی تبدیل می شوند.»
او گفت در عوض، در حال حاضر، "آنها ترجیح می دهند رهبران محلی غزه، از جمله رهبران برجسته قبیله را تهدید کنند."
شانس موفقیت اعتراضات همچنان نامشخص است. دو میلیون نفر در غزه ساکن هستند و ده ها هزار نفر در شاخه نظامی حماس هستند. سرنگونی رژیم مستلزم فروپاشی داخلی قوی ترین نیروی مسلح غزه است.
چورف این را رد نمی کند و معتقد است که از سرگیری عملیات نظامی اسرائیل و کاهش هجوم کمک ها می تواند کمک کند. وی گفت: «این امکان وجود دارد که در نهایت، کسانی که در حال حاضر رده های شاخه نظامی حماس را پر می کنند، آن را رها کنند، زیرا به دلیل ممنوعیت مداوم کمک های بشردوستانه به غزه، غذا و آبی که در ازای ثبت نام دریافت می کردند، تمام می شود.
او گفت که حماس افرادی را استخدام کرده است که برخی از آنها بسیار جوان هستند، "که از نظر ایدئولوژیک به اندازه کسانی که قبل از آنها آمدند و کشته شدند، متعهد نیستند. این می تواند تأثیر داشته باشد. محاصره مداوم می تواند حماس را در شرایط بسیار دشواری به دام بیاندازد.
چوروف همچنین بر "چراغ سبز آمریکا" برای اسرائیل برای حفظ محاصره کمک‌ها تاکید کرد: "من با یک افسر ارتش اسرائیل ملاقات کردم که هر هفته دولت قبلی آمریکا را در مورد کمک‌های بشردوستانه وارد غزه توضیح می‌داد. آمریکایی‌ها به شدت روی این موضوع تمرکز داشتند که چه مقدار و از چه نوع کمک‌هایی ارسال می‌شود. در دولت ترامپ، آنها علاقه‌ای ندارند؛ آنها نمی‌خواهند در مورد کمک‌های بشردوستانه فزاینده صحبت کنند.
حویدی معتقد است که اعتراضات به تنهایی حماس را سرنگون نمی کند، اما آنها را بسیار مهم می داند، از جمله به صورت نمادین: "ما نمی خواهیم حماس سقوط کند در حالی که مردم سکوت کرده اند. مردم نباید فکر کنند که سرنگونی حماس یک خواسته اسرائیل است؛ این خواسته مردم غزه است. اما آیا این به تنهایی حکومت حماس را سرنگون می کند - بر اساس دانش من نه؟"
با این حال، حویدی نسبت به آنچه در حال انجام است، از جمله در زمینه تصمیم خود برای ترک غزه در تابستان 2023 ابراز خوش بینی می کند: "غزه را ترک نکردم زیرا از آن متنفرم. من آنجا را ترک کردم زیرا امیدی برای تغییر وجود نداشت. همه با حاکمیت حماس در غزه به عنوان واقعیت دائمی برخورد کردند، و بس.
وقتی من رفتم، اگر می‌گفتی حماس یک سازمان تروریستی است، به این معنی بود که اعدام می‌شوی، اما اکنون می‌بینم که مردم من خودشان می‌گویند: «حماس یک سازمان تروریستی است.»
آیا غزه شاهد تغییرات سیاسی خواهد بود؟
با شروع جنگ، انتقادات علنی از حماس در غزه، چه در خیابان‌ها و چه در فضای مجازی، افزایش یافته است. اما هنوز افرادی هستند که سرسختانه از این گروه حمایت می‌کنند و ارزیابی دقیق میزان تغییر در حمایت از حماس دشوار است.
برخی ناظران می‌گویند که مدت‌ها پیش از جنگ اکتبر ۲۰۲۳ نیز مخالفت‌هایی با حماس وجود داشت، اما بسیاری از این انتقادها به دلیل ترس از پیامدهای احتمالی و انتقام‌جویی، علنی نمی‌شد.
پس از اعتراضات اخیر، منذر حایک، سخنگوی جنبش فتح در غزه، از حماس خواست که با کناره‌گیری از قدرت «به خواست مردم توجه کند».او گفت که حضور حماس به «تهدیدی برای آرمان فلسطین» تبدیل شده است. حماس هنوز درباره این اعتراضات اظهار نظری نکرده است.
اما باسم نعیم، یکی از مقام‌های حماس، در یک گروه فیس‌بوکی نوشت که همه حق دارند «در برابر تجاوز به مردم ما و خیانت به ملت فلسطین، صدای خود را بلند کنند».
اما نعیم افزود که نباید از «وضعیت بحرانی انسانی» در غزه برای «اهداف سیاسی مسئله‌دار» سوء استفاده کرد.
منابع فلسطینی
🌴براندازیم #تيك_تاك_سرنگوني #قیام_تنها_جوابه
🍏# مجاهدین_خلق ایران #ایران # کانونهای شورشی
🌳# MaryamRajavi # IranRegimeChange
🌻 پیوند این بلاک با توئیتر BaharIran@ 7
