
نیویورک سان: ایران در سایهها پس از جنگ ۱۲ روزه و حملات هوایی آمریکا و اسرائیل درحال ٰ بازسازی برنامه هستهای اش میباشد
بیش از یک هفته پس از آتشبس میان اسرائیل و حماس در غزه، توجه در واشنگتن و خلیج به آرامی به شرق معطوف میشود به سؤال دیگری در حال غلیان: ایران از زمان حملات ژوئن اسرائیل و ایالات متحده چقدر در بازسازی برنامه هستهای پیش رفته است؟با دیپلماسی شکننده و نظارت محدود، مسیر هستهای تهران هم مورد مناقشه و هم نتیجهبخش باقی مانده - یک مانع بالقوه برای لحظه نادر آرامش منطقهای.
یک منبع مرتبط با کاخ سفید به نیویورک سان به شرط ناشناس ماندن میگوید، "هیچکس نمیخواهد شاهد جنگ بیشتری باشد، اما ایران مشکلی است که نمیتوان نادیده گرفت."
یک توقف شکننده
کمپین هوایی ایالات متحده در ژوئن، که به زودی پس از حمله اسرائیل به اهداف کلیدی، تأسیسات غنیسازی کلیدی در فردو، نطنز و اصفهان را هدف قرار داد، برای نابودی قابلیت هستهای ایران بود. با این حال، نتایج مبهم است.
جان وود، تحلیلگر پیشرو در دفاع و استراتژی هستهای، موافق است که بازیابی ایران به خوبی در جریان است.
او به سان میگوید، "ایران قابلیت هستهای خود را، از جمله در اصفهان، بازسازی میکند. در حالی که ایران میتواند زیرساختهایش را بازسازی کند، نمیتواند دانش فنی دانشمندان هستهای کشتهشدهاش را به سادگی جایگزین کند. در این زمینه، باید نگاهش به کره شمالی، و شاید روسیه، باشد."
اما، آقای وود پیشنهاد کرد، هر ادراکی که ایران به سمت قابلیت کامل جنگ هستهای پیش میرود، پاسخ نظامی دیگری را تحریک خواهد کرد. او گفت، "هر زمان که ایران قضاوت شود به گریز هسته ای رسیده یا نزدیک آن باشد، به احتمال زیاد اسرائیل یا ایالات متحده دوباره حمله خواهد کرد.»
آن تعادل - حفظ تنش زدایی غزه در حالی که تهدید هستهای تهران را مدیریت میکند - اکنون قلب استراتژی خاورمیانه واشنگتن است.
بازسازی تحت فشار
از زمان حملات هوایی، ایران به نظر میرسد به فاز تثبیت و بازسازی تدریجی وارد شده است.
طبق ارزیابی دقیق مؤسسه مطالعات استراتژیک بینالمللی، حملات ایالات متحده و اسرائیل "موقتاً غنیسازی اورانیوم را متوقف کرد. ارزیابی میگوید، "آنچه نامشخص باقی مانده، سرعتی است که ایران میتواند بازدارندگی نظامی متعارف یا زیرساخت غنیسازی هستهایاش را بازسازی کند."
اندرو لوئیس، رئیس شرکت دفاع و اطلاعات یولیسس گروپ، موافق است که ایران "قطعاً" در حال کار برای بازسازی قابلیت هستهای است.
او گفت، "هیچ شکی نیست ایران آسیب قابل توجهی به تأسیسات و تولید هستهایاش به عنوان نتیجه عملیات شیر خیزان و حملات ایالات متحده متحمل شده. اما محتمل است که بخش زیادی از اورانیوم غنیشدهشان در فردو یا مکانهای دیگر دفن مانده، دانش پایه احتمالاً هنوز سر جای خود است."
علاوه بر آسیب به زیرساخت هستهای، طبق گزارشهای رسانهای اسرائیلی، باور بر این است ایران حداقل ۲۰ دانشمند و مهندس کلیدی را در حملات اسرائیلی از دست داده. اما آقای لوئیس هنوز بازسازی آبششهای سانتریفیوژ را بزرگترین چالش میبیند.
آقای لوئیس گفت، "حتی اگر بتوانند از تشخیص گریزان شوند، به اورانیوم غنیشده، دانشمندان کلیدی و بودجه دسترسی داشته باشند، فکر میکنم نزدیک به دو سال یا بیشتر طول بکشد تا به چیزی شبیه قابلیت پیش از حمله بازگردند.»
با این حال، بازسازی فیزیکی تنها بخشی از معادله است. محیط نظارت ایران اکنون به طور چشمگیری تغییر کرده است.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی از زمان حملات ژوئن نتوانسته بازرسیهای جامع تأییدی انجام دهد. در حالی که بازرسان IAEA به سایتهای کلیدی بازنگشتهاند، رافائل گروسی، مدیرکل، گفت آژانس باور دارد اکثر ذخایر اورانیوم غنیشده ایران دستنخورده باقی مانده.
آقای گروسی ماه گذشته به رویترز گفت، "نشانههایی نداریم که باور کنیم حرکت عمده مواد رخ داده،" در حالی که اذعان کرد "برخی ممکن است از دست رفته باشد."
لایحهای تصویبشده توسط پارلمان ایران در اواخر ژوئن همکاری با IAEA را تعلیق کرد و هر دسترسی آینده به تأسیسات هستهای را نیازمند تأیید شورای عالی امنیت ملی کرد.
ایران همچنین اعلام کرد دیگر به محدودیتهای توافقشده در توافق هستهای برجسته ۲۰۱۵ پایبند نیست. "از این پس، تمام مفاد، از جمله محدودیتهای برنامه هستهای ایران و مکانیسمهای مرتبط، خاتمهیافته تلقی میشود،" وزارت خارجه هفته گذشته اعلام کرد در حالی که توافق ۱۰ ساله منقضی شد.
سانتریفیوژهای ارتقایافته حسابنشده
تحلیل سپتامبر توسط مؤسسه علم و امنیت بینالمللی به یافتههای IAEA استناد کرد که ایران برنامه داشت شش آبشش IR-1 سانتریفیوژ در فردو را با IR-6 سانتریفیوژها از ۱۲ ژوئن یا بعد - روز قبل از آغاز حملات هوایی اسرائیل - جایگزین کند.
اگر کار پیش میرفت، ایران حدود ۱,۰۰۰ ماشین IR-6 نصب میکرد، که میتواند اورانیوم را تقریباً ۱۰ برابر سریعتر از طراحی قدیمی IR-1 غنی کند. ارتقا نه تنها به ایران اجازه تولید مواد درجه تسلیحاتی سریعتر میداد، بلکه از سانتریفیوژهای کمتری استفاده میکرد، که تشخیص و اختلال را به طور قابل توجهی سختتر میکند.
مشکل: IAEA دیگر نمیتواند تأیید کند آیا آن ماشینها تحویل شده، زیرزمینی جابهجا شده، نابود شده یا نصب شدهاند. عدم حسابداری ایران از آنها و عدم شفافیت، زنگ خطر را به صدا درمیآورد.
اما حتی اگر ایران بتواند سانتریفیوژهایش را بازسازی کند، نیاز به یافتن راهی برای حفاظت از آنها در برابر حملات هوایی تجدیدشده دارد.
آقای لوئیس گفت، "نشان داده شد دفاعهای هوایی و موشکیشان در عملیات اسرائیل تقریباً بیارزش بودند، و پارلمان ایران اخیراً بودجه دفاع اضطراری را جابهجا کرد که تمرکز سنگینی بر بازسازی ظرفیت نظامی دارد - به ویژه دفاعهای هوایی و موشکی.»
به طور خلاصه، تحلیلگران باور دارند ایران بازسازی هستهایاش را با بقا نظامی و هزینههای نیروهای نیابتی تعادل میبخشد.
یک دوراهی استراتژیک
برای سیاستگذاران آمریکایی، به ویژه کسانی که با اولویتهای امنیت ملی محافظهکار همخوانی دارند، نتیجه کلیدی این است که حملات نظامی به تنهایی تهدید هستهای ایران را به طور دائمی حذف نکرد. عملیات آسیب وارد کرد و زمان خرید، اما ایران قابلیت و اراده استراتژیک برای بازسازی را حفظ کرده است.
دنیس سانتیاگو، تحلیلگر ریسک جهانی، به سان میگوید، "قطعیت منطقی است که ایران به توسعه قابلیتهای هستهایاش ادامه میدهد.»
این استراتژی ایالات متحده را در نقطه انحراف بحرانی قرار میدهد. تشدید علیه ایران بیش از حد تهاجمی میتواند آتشبس شکننده غزه را تضعیف کند. اما اگر به ایران اجازه بازسازی سریع و پنهان داده شود، دولتهای خلیج یا اسرائیل ممکن است احساس کنند مجبور به عمل پیشدستانه هستند، ریسک درگیری گستردهتر را افزایش میدهد.
آقای سانتیاگو استدلال کرد، "ایالات متحده باید به تهدید ایران با حملات بیشتر علیه زیرساخت هستهایاش ادامه دهد تا زمانی که ایران علناً موضع تهاجمی رفتاریاش نسبت به بقیه خاورمیانه را رها کند، نه فقط اسرائیل، همه همسایگانش. ایالات متحده باید به طور یکجانبه در خاورمیانه مسئولیت را بر عهده بگیرد."
🟢 # مرگ_بر_خامنهای
🍏# مجاهدین_خلق ایران # کانونهای شورشی
🌳 # مریم رجوی #ایران
🌻 پیوند این بلاک با توئیتر BaharIran@ 7