GETTY IMAGES
منبع :هفته نامه صبح صادق سپاه ،23 نوامبر 2016
هفته‌نامه صبح صادق، نشریه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در آخرین شماره خود مورخ ۲۴ آبان ۱۳۹۵ طی چندین مقاله و تحلیل به موضوع انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور جدید آمریکا و تاثیر آن بر ایران پرداخته است.
تلاش شده جهت گیری نوشته ها خنثی به نظر برسد، اما مشخص است که سپاه، به دلایلی که کمی بعد روشن خواهد شد، از انتخاب ترامپ خرسند است.
در سرمقاله هفته نامه، با عنوان "سرنوشت برجام با انتخاب ترامپ" آمده است: "تحلیل کلان این است که نتیجه انتخابات آمریکا در سیاست‌های کلی نظام سیاسی ایران تأثیر نخواهد داشت؛ اما در یک پله پایین‌تر در دو بخش؛ یکی برجام و دیگری انتخابات به صورت غیرمستقیم تأثیر خواهد گذاشت."
از قضا، دقیقا در همین دو ناحیه است که مجموعه جناح رادیکال که سپاه را نیز شامل می شود با جناح رقیب، یعنی میانه روها و اصلاح طلبان بیشترین درگیری را دارد.
سرمقاله، پس از بررسی مواضع ترامپ و اظهارنظر برخی از فعالان نزدیک به او چنین نتیجه می گیرد که "در این وضعیت با حضور ترامپ عملاً چیزی از برجام باقی نخواهد ماند و توافقنامه در هاله‌ای از ابهام فرو خواهد رفت. با این تفاسیر به نظر می‌رسد که مسئله سیاست خارجی، به ویژه برجام که نقطه قوت و برگ برنده دولت یازدهم برای انتخابات سال آینده به شمار می‌رود، به آرامی به پاشنه آشیل دولت منجر شود."
به عبارت ساده تر، نظر ارگان سپاه این است که برجام که تصور می شد برگ برنده روحانی در انتخابات سال آینده باشد، بر عکس انتظار میانه رو ها، با انتخاب ترامپ نقش بر آب شده و ممکن است از همان محل ضربه بخورند.
یاداشت دیگری به تحلیل موضع اصلاح طلبان و اعتدال گرایان پرداخته و می پرسد اکنون سئوال این است که چرا آنان "از پیروزی دموکرات ها استقبال کرده و آنرا برای پیروزی خود مناسب ارزیابی می کردند" و چرا آمدن ترامپ را "به زیات خویش می دانند"؟
مقاله سه پاسخ برای این سئوال ارائه می دهد.
- "جناح حاکم نقطه قوت خود را در برجام و توافق هسته ای می داند. طبیعی است که جناح مزبور خواستار تداوم حضور دموکرات ها باشد به خصوص که ترامپ از بر هم زدن برجام سخن رانده بود."
- "پاشنه آشیل موفقیت جناح حاکم در انتخابات آینده موضوع اقتصاد و حل مشکلات معیشتی مردم است. از آنجا که دولت تدبیر و امید هنوز نتوانسته تغییر محسوسی در سفره مردم ایجاد کند، امید داشت با پیروزی مجدد دموکرات‌ها، تحولی در زمینه تحریم‌های اقتصادی صورت گیرد که بخش‌هایی از نابسامانی ناشی از رکود و تورم موجود را مهار کند. اما ترامپ نه تنها روزنه امیدی در این زمینه ایجاد نکرده، بلکه به نظر می‌رسد خصومت آمریکا علیه کشورمان را با شفافیت بیشتری دنبال کند."
- (دلیل سوم که در واقع می تواند منعکس کننده نظر سپاه و جناح رادیکال نسبت به انتخاب ترامپ باشد) "تحلیل برخی از اصلاح‌طلبان و نزدیکان دولت این است که رفتار پیش‌بینی‌ناپذیر ترامپ سبب غلبه فضای امنیتی بر جهان شده و این افراط‌گرایی به اصولگرایان [تندرو] کمک خواهد کرد تا بر خوش‌بینان به غرب [یعنی مجموعه دولت و اصلاح طلبان] غلبه کنند."
GETTY IMAGES
صرف نظر از میزان دقت و صحت تحلیل نشریه سپاه، آنچه که در جریان انتخابات آشکار بود، نشریات و پایگاه های اینترنتی جناح میانه رو نظر موافقی نسبت به انتخاب ترامپ نداشتند. از سوی دیگر، هر قدر اعتدالگرایان از وضعیت به وجود آمده ناخشنودند، جناح محافظه کار، از جمله سپاه، احتمالا تا اینجای کار از انتخاب ترامپ راضی به نظر می رسند. دلایل آن به قرار زیر است:
۱- برجام، از زمان شکل گیری آن صحنه نزاع شدید دو جناح میانه رو و تندرو بوده است. علت عمده آن است که از دید تندرو ها اجرای برجام که سال ها به طول می انجامد، خواهی نخواهی می تواند به نرم شدن روابط بین ایران و آمریکا منجر شود. این نرمش در روابط با آمریکا می تواند تبعات متعددی داشته باشد.
با تثبیت برجام بر حجم تجارت با غرب افزوده می شود، بخش خصوصی گسترش پیدا می کند، تکنوکرات ها فعالتر می شوند، و نهایتا منجر به این می گردد که جریان اعتدالگرا دست بالا را پیدا کند و جناح رادیکال به حاشیه رانده شود.
در محاسبات سپاه، چنانکه از نوشته های فوق بر می آید، با آمدن ترامپ این امکان وجود دارد که برجام به توقف و حتی شکست کشیده شود. لذا از اینرو ترامپ گزینه بهتری است.
۲-با آمدن ترامپ و شکست جناح لیبرال در آمریکا، موضوع "نفوذ" که هم سپاه و هم کلیت جناح محافظه کار به شدت از آن در هراس بودند تقریبا منتفی می شود. جناح لیبرال آمریکا، یعنی دموکرات ها، به برنامه "بسط قدرت نرم" آمریکا (از جمله توسعه جوامع مدنی) به عنوان یک پروژه جدی برای گسترش دایره نفوذ آمریکا می نگرند. جمهوری خواهان که ترامپ فردی از آن جناح است بیشتر بر توسعه قدرت نظامی، به عبارت دیگر "قدرت سخت" تکیه می کنند.
۳-اما شاید مهمترین عاملی که ترامپ را گزینه جذابتری برای سپاه و مجموعه محافظه کاران می کند، چنانکه از نوشته های صبح صادق نیز بر می آید، این است که احتمال تشدید تضاد با آمریکا بالاتر است. این امر از نظر سپاه مطلوب است چرا که در صورت تشدید درگیری با آمریکا موقعیت میانه روها در داخل به خطر می افتد و حتی می تواند به شکست آنان در انتخابات سال آینده منجر شود.
آیا این برداشت سپاه صحیح است؟ آیا ترامپ سیاست خصمانه ای را در مورد ایران دنبال خواهد کرد؟
GETTY IMAGES
چنانکه در مقاله ای دیگر به آن اشاره شد ترامپ تا اینجا یک رویگرد دوگانه را در مورد ایران ارائه کرده است. اما عاملی که می تواند کفه ترازو را به سمت تشدید تشنج در روابط دو کشور سنگین کند، این است که اخیرا از جان بولتون، نیوت گینگریچ، و رودی جولیانی به عنوان کاندیداهای احتمالی پست وزارت امور خارجه آمریکا یاد می شود.
جان بولتون دیدگاه خصمانه ای نسبت به حکومت ایران دارد. او که از زمان جورج بوش به شدت علیه حکومت ایران فعال بوده، سال ۲۰۱۵، زمانی که چیزی به خاتمه مذاکرات هسته ای نمانده بود در مقاله ای در نیویورک تایمز پیشنهاد بمباران ایران را مطرح کرد. موضوع قابل تامل دیگر رابطه نزدیک بولتون با سازمان مجاهدین خلق است. نام او در میان آن گروه از سیاستمداران آمریکایی است که برای خارج کردن سازمان مزبور از فهرست سازمان های تروریستی فعال بودند. او همچنین در گردهمایی امسال مجاهدین در پاریس حضور داشت و سخنرانی شدید اللحنی در مورد لزوم سرنگونی حکومت ایران ایراد کرد.
رودی جولیانی، شهردار سابق نیویورک نیز در جمع سیاستمداران آمریکایی بوده که برای سازمان مجاهدین لابی کرده است. او نیز در گردهمایی های مجاهدین شرکت می کند. در گردهمایی مجاهدین در سال ۲۰۱۲ اعلام کرد که تنها راه متوقف کردن حکومت ایران حمایت از سازمان مجاهدین است. واشنگتن پست در روز ۱۵ نوامبر (۲۵ آبان) مقاله ای در مورد رابطه جولیانی با سازمان مجاهدین نوشت و سپردن پست امور خارجه به وی را مورد پرسش قرارداد.
نیوت گینگریچ، یک کاندیدای دیگر تصدی سمت وزیر امور خارجه نیز امسال سخنرانی پر حرارتیدر پاریس در گردهمایی سازمان مجاهدین خلق علیه حکومت ایران ایراد کرد.
سناتور باب کورکر، دیگر فردی که از او نیز برای احراز همین پست یاد می شود، در مقام رئیس کمیته روابط خارجی سنا، مخالفت با اوباما را برای جلوگیری از نهائی شدن برجام رهبری می کرد.
اینک سئوال این است: آیا در صورت جدی شدن حضور این افراد در کابینه ترامپ، روابط آمریکا با ایران رو به وخامت نخواهد گذاشت؟ آیا ممکن است ترامپ بتواند یا بخواهد این افراد را در جهت تنش زدائی با ایران مدیریت کند؟
بی بی سی فارسی
بی بی سی فارسی
