محاکمه پرویز ثابتی در دادگاه آمریکا؛ گامی بزرگ در مسیر عدالت
پرونده پرویز ثابتی، مدیر کل اداره کل سوم ساواک و یکی از چهره‌های شاخص دستگاه امنیت داخلی رژیم شاه، وارد مرحله‌ای بی‌سابقه در دادگاه آمریکا شده است. این پرونده نه صرفاً یک محاکمه جزایی، بلکه یک پرونده حقوقی برای مطالبه خسارت و احقاق حقوق قربانیان شکنجه و بازداشت‌های غیرقانونی است. اهمیت این پرونده از آنجا ناشی می‌شود که برای نخستین بار، جنایات رژیم شاه در یک دادگاه بین‌المللی و با رعایت قواعد حقوقی دقیق مورد بررسی قرار می‌گیرد.
ماهیت پرونده
سه زندانی سیاسی دوران شاه، که اسامی آن‌ها اعلام نشده است، از پرویز ثابتی به دادگاه آمریکا شکایت کرده‌اند. این شکایت، در معنای مستقیم جزایی مطرح نشده و هدف آن مجازات ثابتی نیست، بلکه جبران خسارات ناشی از بازداشت غیرقانونی، شکنجه‌های جسمی و روحی و سلب حقوق و آزادی‌های اساسی شاکیان است.
شاکیان در دادگاه درخواست کرده‌اند که پرویز ثابتی ۲۵۰ میلیون دلار به عنوان خسارت پرداخت کند. این مبلغ شامل خسارات مادی ناشی از مدت زندانی بودن، صدمات جسمی و روانی و همچنین خسارت معنوی است. در این پرونده، دادگاه ابتدا باید احراز کند که جرم واقعاً توسط ثابتی انجام شده است و سپس میزان خسارت را تعیین کند. به عبارت دیگر، شکایت شکل حقوقی دارد، اما برای بررسی حقوقی، اثبات جنایت و شکنجه لازم است.
جنبه‌های حقوقی و صلاحیت دادگاه:
پرونده ثابتی نمونه‌ای از کاربرد اصل صلاحیت جهانی در دادگاه‌های آمریکا است. به طور معمول، اصل سرزمینی بودن جرم و مجازات حاکم است، یعنی جرایمی که در قلمرو یک کشور رخ می‌دهند، تنها در همان کشور قابل رسیدگی‌اند. با این حال، جرایمی چون شکنجه، جنایت علیه بشریت، نسل‌کشی و ناپدید شدن اجباری، از جمله مواردی هستند که دادگاه‌های خارجی نیز می‌توانند وارد شوند. در این پرونده، دادگاه آمریکا خود را صالح به رسیدگی می‌داند زیرا ثابتی در آمریکا حضور دارد و شاکیان خواستار احقاق حقوق خود هستند. این مسئله اهمیت پرونده را از منظر حقوق بین‌الملل و استانداردهای جهانی حقوق بشر برجسته می‌کند.
روند شکایت و واکنش دادگاه:
درخواست وکلای ثابتی برای مردود اعلام شدن پرونده به دلیل مرور زمان و همچنین درخواست علنی شدن اسامی شاکیان رد شد. دادگاه دو حکم صادر کرد و هر دو درخواست را نپذیرفت. این روند نشان می‌دهد که دادگاه آمریکا، با نگاهی مستقل و مبتنی بر قواعد حقوقی، از ورود به محتوای پرونده و احقاق حقوق قربانیان حمایت می‌کند.
پرویز ثابتی و نقش او در ساواک:
ثابتی به عنوان مدیر کل اداره کل سوم ساواک، مسئول امنیت داخلی و کنترل زندان‌ها و بازداشت‌ها بود. اداره کل سوم ساواک مسئول شکنجه، دادگاه‌های نظامی و سرکوب مخالفان بود. ثابتی این اقدامات را در چارچوب سلسله مراتب سازمانی انجام داده و فرمانده او رئیس کل ساواک و در نهایت شاه بوده است. به همین دلیل، اگر دادگاه احراز کند که شکنجه‌ها و بازداشت‌ها به طور سیستماتیک توسط او اعمال شده است، مسئولیت صرفاً به فرد ثابتی محدود نمی‌شود و به تمامیت دستگاه ساواک و نظام شاه نیز سرایت پیدا می‌کند.
در این پرونده، اهمیت دیگری نیز مطرح است: محکومیت ثابتی نه تنها مسئولیت شخصی او را ثابت می‌کند، بلکه اعتبار و مشروعیت نظام شاه و دستگاه امنیتی آن را نیز به چالش می‌کشد. در مصاحبه اشاره شد که اخیراً برخی طرفداران شاه تلاش دارند ساواک را تبرئه کنند، اما پرونده آمریکا می‌تواند این اقدامات را خنثی کرده و مسئولیت تاریخی را بر گردن ساواک و کل دستگاه امنیتی رژیم بیندازد.
پیامدهای حقوقی و تاریخی:
این پرونده نخستین بار است که جنایات رژیم شاه به صورت مستقیم در یک دادگاه بین‌المللی مورد بررسی قرار می‌گیرد. بررسی‌های حقوقی و قضایی پیشین صرفاً سیاسی یا تاریخی بوده‌اند، اما اکنون یک دادگاه رسمی، با رعایت اصول دادرسی و ارزیابی شواهد، در حال احقاق حقوق قربانیان است. این وضعیت، پرونده ثابتی را به یک نمونه شاخص برای مطالبه عدالت و مقابله با نقض حقوق بشر تبدیل می‌کند.
همچنین، این پرونده نشان می‌دهد که سیستم‌های قضایی کشورهای غربی، به ویژه آمریکا و فرانسه، توانایی پیگیری جنایت شکنجه را حتی علیه افراد مستقر در این کشورها دارند. این استاندارد بین‌المللی، مهم‌ترین ابزار قربانیان برای احقاق حقوق خود پس از سال‌ها سرکوب و سکوت است.
جمع‌بندی و تحلیل نهایی:
پرونده پرویز ثابتی، پلی میان تاریخ و عدالت معاصر است. این پرونده نشان می‌دهد که جنایات سیاسی و نقض حقوق بشر، حتی پس از گذشت دهه‌ها، قابل پیگیری و مجازات در دادگاه‌های بین‌المللی و حقوقی هستند. رسیدگی به این پرونده نه تنها فرصتی برای جبران خسارات قربانیان است، بلکه زمینه‌ای برای شناخت و محکومیت سیستماتیک سرکوب و شکنجه در رژیم شاه محسوب می‌شود. محکومیت ثابتی، در صورتی که اتفاق بیفتد، نماد حقوقی و سیاسی محکومیت ساواک و نظام شاه خواهد بود و پیامدهای مهمی برای عدالت تاریخی و جنبش‌های آزادی‌خواهانه مردم ایران خواهد داشت.
🟢 # مرگ_بر_خامنه‌ای
🍏# مجاهدین_خلق ایران # کانونهای شورشی
🌳 # مریم رجوی #ایران
🌻 پیوند این بلاک با توئیتر BaharIran@ 7
