سوریه : سایه ایران بر کنفرانس آستاناد رباره سوریه
منبع :فیگارو -۲۵ژانویه2017- پیر آوریل، فرستاده
ویژه فیگارو به آستانا،
-مذاکرات غیر مستقیم بین گروههای شورشی و رژیم سوریه، برغم چند پیشرفت
جزئی، امکان پیش روی اساسی بسوی حل و فصل منازعه را نداده است
«فرستادگان [رژیم] ایران خود را از چشم روزنامه نگاران پنهان میکردند، اما
در پشت صحنه بشدت فعال بودند. در فردای نشست بشدت مناقشه برانگیز آستانا، آینده
آتش بس در سوریه بنظر میرسد تا حدود زیادی به مواضع ایران بستگی داشته باشد. تهران
روز سه شنبه زیر فشار روسیه و ترکیه، بیانیه ای در راستای «تحکیم» آتش بس امضا
کرد، اما نیات واقعی رژیم شیعه که در کنار نمایندگان دولت سوریه بشدت فعال است، در
طول مذاکراتی که در پایتخت کازاخستان [قزاقستان] جریان دارد همچنان نامعلوم و مبهم
باقی مانده است. تنها یک تصویر برای تأیید این ابهامات کفایت میکند : به محض قرائت
اطلاعیه نهایی، حسین جابری انصاری، معاون وزارت خارجه [رژیم] ایران تنها به مدت
چند ثانیه دست میانجی سازمان ملل، استفان دو میستورا، را فشرد، و سپس با گامهای
تند به تنهایی از سالن خارج شد.
در متن بیانیه که هنوز نه دولت سوریه آن را امضا کرده و نه شورشیان، بر
فقدان هر گونه «راه حل نظامی برای منازعه» تأکید شده است. در عین حال، طبق
این متن، اعضاء ترویکا (روسیه، ترکیه، [رژیم] ایران) متعهد میشوند «با تمام
امکانات مادی خود و بکار بردن نفوذ خود بر دو طرف از تحکیم و ادامه آتش بس حمایت
کنند». و نهایتا در بیانیه مزبور به یک قطعنامه شورای امنیت ملل متحد (شماره
2254) اشاره گردیده که درآن برچشم انداز یک «انتقال سیاسی» آتی درسوریه
تأکید شده است. اشاره به این قطعنامه پس ازکشمکشهای بسیار و برغم موضع مخالف تهران
که استمرار رژیم اسدیکی ازمحورهای اصلی دیپلماسی آن درمنطقه است، درمتن نهایی
گنجانیده شد.
استفان دو میستورا، نماینده سازمان ملل، که جایگاه و نفوذش به موجب بیانیه
مزبور تقویت میشود، بر این واقعیت تأکید کرد که مسکو، تهران و آنکارا «هر سه
مسئولیت تضمین» پروسه صلح را بر عهده گرفته اند. او همچنین «پشتیبانی
فعالانه ایران از دمشق» را یاد آور شد. اما رئیس هیئت نمایندگی شورشیان در
آستانا، محمد علوش، تهران و دمشق را به خرابکاری در پروسه متهم کرد و گفت : «تا
کنون هیچ پیشرفت ملموسی در مذاکرات به دلیل سرسختی ایران و رژیم سوریه حاصل نشده
است».
گروههای شورشی حاضر در آستانا که به ترکیه نزدیک بوده اند، حال که آنکارا
از این پس فعالیت نظامی خود را علیه کردها – که از آتش بس مستثنی شده اند – متمرکز
ساخته، عملا سرنوشت خود را به دست مسکو سپرده اند.
و اما روسیه به غلط یا به درست، مدتی است این احساس و برداشت را منتقل
میکند که آماده خروج از مرداب سوریه است. میماند رژیم شیعه ایران که برعکس مظنون است
به اینکه قصد دارد از امتیازات نظامی که بدست آورده، به نام یک نبرد گسترده تر که
آن را در برابر جهان تسنن به نمایندگی عربستان سعودی قرار میدهد، بهره برداری کند.
تحلیلگران روسی بر منافع بلند مدت تجاری ایران در سوریه با اشاره خاص به توافق
نامه ای که اخیرا راجع به استخراج نفت در منطقه پالمیر و ایجاد یک سیستم تلفن
موبایل در سوریه بین تهران و دمشق امضا شده، تأکید میکنند.
علاوه بر این، تهران با حضور نماینده ای از سوی ایالات متحده در کنفرانس
آستانا بشدت مخالفت کرده بوده است. لذاجورج کرول George Krol، سفیرآمریکا
در کازاخستان به نشستن بریک «نیمکت پشتی» درکنفرانس اکتفا کرده است.
به گفته یک دیپلمات غربی، «نباید خودمان را فریب دهیم. رژیم کنونی
سوریه یک مخلوق خلص رژیم ایران است». یک منبع نزدیک به دمشق نیز با خشنودی
میگوید که در نشست آستانا، شورشیان خواستار ترک خاک سوریه از سوی شبه نظامیان شیعی
طی یک مهلت سی روزه شدند، اما نتیجه ای نگرفتند. یک منبع دیپلماتیک دیگر از
اصطکاکاتی بین نظامیان روسی و شبه نظامیان ایرانی در مناطق پیرامون وادی برده، یک
حومه کلیدی تأمین آب دمشق، که رژیم تلاش میکند کنترل آن را از دست شورشیان خارج کند،
خبر میدهند. بشار جعفری، رئیس هیئت نمایندگی سوریه تهدید کرد : «تا زمانی که 7
میلیون سوری از آب محروم باشند، ارتش ما به عملیات خود ادامه خواهد داد» و از
اینکه شورشیان که وی «تروریست» توصیفشان کرد، کرارا تهران را متهم میکنند، از آنان
انتقاد کرد. به گفته این فرستاده دمشق، «ایران یکی از سه کشور ضمانت کننده
پروسه صلح با وزنی مساوی روسیه و ترکیه است و نقش مثبتی در تهیه بیانیه نهایی
کنفرانس ایفا کرده است».
