نمایی از زاینده رود
گزارشی تحقیقی از علل اعتراضات در ”ورزنه“ اصفهان و خشك شدن زاينده رود
ورزنه كجاست
؟
”ورزنه“ از توابع
بخش بن‌رود در فاصله ۱۱۰ کیلومتری شرق اصفهان در نزدیکی باتلاق (تالاب بین‌المللی)گاوخونی
واقع شده‌است .”ورزنه“ درسال 1390 حدود پانزده هزارنفر جمعيت داشت مساحت آن در
حدود ۲۳۰۰ کیلومتر مربع است . تنها شهر ایرانی است که زنان آن به‌طور
سنتی چادر سفید بر سر می‌کنند و به همين دليل ”ورزنه“ را سفیدترین شهر ایران مي
نامند. ریشه نام “ورزنه“ به معنای کشت دانه و کار بر روی زمین است و آن را نگین
شرق اصفهان نامیده‌اند. مسجد جامع اين شهر ۶۰۰ سال پيش
درنزديكي تالاب گاوخوني ساخته شده است كه اخيرا در آستانه فروریختن بود
|
تالاب گاوخوني
|
موقعيت
زاينده رود
مهمترین رودی که
در مرکز فلات ایران جاری است . از بلنديهای زردکوه بختیاری سرچشمه میگیرد و ازغرب
به شرق تا “ورزنه“ و درانتها به تالاب گاوخونی ميريزد. زاینده رود، گهواره تمدن
همواره جایگاه و بستر خلاقیت های گوناگون بوده است. فعالیتهای کشاورزی، کانون های
معماری و مسکونی پیوندی آشکار با زاينده رود داشته است. هم اكنون از مسیر ۳۵۰
كیلومتری زاینده رود از سراب تا پایاب، تنها در مسیر ۱۲۰ كیلومتری پس از
خروجی جریان داردو۲۳۰ كیلومتر از این بستر خشك شده است.
فاجعه تالاب گاو
خونی
تالاب گاوخوني به
مساحت ۴۷۰ کیلومترمربع در فاصله ۱۷۶ کیلومتری جنوبشرقی شهر اصفهان ميباشد
كه دوازده کیلومتری “ورزنه“ قرار دارد. به
دلیل ارزش‌های زیستتنگاهی اش ، در ۲۳ ژوئن ۱۹۷۵ میلادی در
کنوانسیون جهانی رامسر به ثبت رسیده و یکی از بیست و دو تالاب بین‌المللی ایران
بشمار میرود. دارای پوشش گیاهی، بیشه های پردرخت و گونه های گیاهان متفاوت ، میزبان
پرندگان مهاجر بود. این تالاب به عنوان تنها دریاچه آب شور دایمی در فلات مرکزی
کشور مانع ازحرکت شن‌های روان به بخش های دیگر استان اصفهان، از جمله شهر “ورزنه“
می‌گردید . نقش مؤثری در مهار بیابان‌زایی و همچنین تغذیه آبهای زیرزمینی ایفا می‌کرد.
در سال1388 تنها ده درصد از مساحت این تالاب اکوسیستمی مانده بود الان به کویری
سخت تبدیل شده که با هروزش باد، گرد وخاک و غبار پراز مواد خطرناک شیمیایی بجا
مانده از پساب رها شده کارخانه‌های بالادست را به کام مردم، منطقه می‌ريزد . خشک
شدن گاوخونی باعث پدید آمدن ریزگردها و طوفان شن شده است. این آشوب اقلیمی از سایر
مناطق دیگرایران منجمله از اصفهان گذر میکند و به احتمال بسیار قوی گرد و غباردر
تهران در ضمن نتیجه نابودی چنین روندهای طبیعی در کل ایران است.
نمای زاینده رود قبل از بروز فاجعه در دزدی آب بوسیله سپاه پاسداران
عوامل اين همه ویرانگری چيست؟
این امر ناشی از
شرایط جوی و اقلیمی و گسترش خشکسالی نيست بلكه رابطه تنگاتنگی با سیاست ويرانگر
رژيم ايران و بیخردی و عدم مدیریت ميباشد كه به يك بحران فاجعه آمیزی مبدل گشته
است. خشك شدن زاینده رود از اواخر دهه ۷۰ و در دولت محمد
خاتمی با انتقال آب به استان یزد(شهرمحمدخاتمي) آغاز گردید. محمود احمدی‌نژاد شرایط
تقسیم آب را بهم زد و حق آبه شیخ بهایی(نوشته شده در دوران حكومت صفوي) نادیده
گرفته شد .زاینده رود از سال ۱۳۸۳ به بعد با دو مدیریت در دو استان
چهارمحال و بختیاری و اصفهان اداره شد. نبود یک مدیریت یکپارچه در دوسوی غرب و شرق
زاینده رود منجر به آن گشت تا بخش غربی تنها استفاده کننده آبهای سد و رودخانه
گردد. فساد مالي وچپاول عوامل رژيم نيز از عوامل اصلي خشك شدن زاينده رود و تالاب
گاوخوني ميباشد.
اعتراف سركردگان
رژيم به ويرانگري و خشكاندن زاينده رود
1. خبرگزاری مهر ۱۲/۱۰/ ۱۳۸۸ - محمدرضائی
رئیس انجمن حمایت از کشاورزان اصفهان: "خشک شدن زاینده رود ناشی از مدیریت
غلط مسئولان است. مسئولان استانی و کشوری بدون اینکه حقابه حق آبه داران زاینده
رود را در نظر بگیرند اقدام به فروش آب زاینده رود به صنایع کوچک و بزرگ، خدمات،
شرب شهرهای مختلف استان و استان یزد و فروش سهم آبه‌های جدید به مناطق مختلفی که
حق آبه نداشته‌اند و برداشتهای بی رویه و بدون حساب در بالادست رودخانه زاینده رود
در استان چهارمحال و بختیاری کرده اند که در نهایت این اقدام آنها این فاجعه را به
وجود آورده است. كه به زودی شاهد روستاهای خالی از سکنه و از بین رفتن سرسبزی
و کشاورزی در استان خواهیم بود
2. همشهری 9تير1390: بی بصیرتی ما چنان
سرنوشتی برای رودها و آبخیزها و شهرها و دشت‌های کشور رقم زده است که هجوم مغولان
را به یاد می‌آورد.چندين دهه است که به تخریب ادامه می‌دهند واین تخریب را توسعه نیز
می‌نامیم
3. سايت تابناك پاسدار رضايي درتاريخ ۱۰
اسفند ۱۳۹۱ بدنبال اوج گيري اعتراضات كشاورزان “ورزنه“ نوشته بود: آب زاینده
رود که از سال‌های دور به زمین‌های آنها اختصاص می‌یافت، اکنون به استان‌های یزد،
قم، کاشان و کارخانه‌های بزرگی مانند فولاد مبارکه و ذوب‌آهن فروخته می‌شود.
4. سیدمحمود حسینی (استاندار اصفهان) در
سال‌های ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۴ ایلنا می‌گوید: در شرق اصفهان که ۳۰۰ هزار نفر جمعیت
دارد بالغ بر ۵۰ هزار کشاورز به علت کم‌آبی زاینده رود بیکار شده‌اند و آنها
هم که بیکار نشده‌اند، درآمدهایشان کاهش یافته است استاندار اسبق اصفهان ادامه می‌دهد:
استقرار صنایع فولاد، صنایع ذوب آهن و صنایع شیمیایی که آب‌بر هستند مناسب حال
استان اصفهان نبود و نخواهد بود
5. عیسی کلانتری معاون حسن روحاني و رییس
سازمان محیط زیست در22شهريور96 دربرنامه اي كه
به مناسبت روز جهاني تالاب ها برگزاري شده بود گفته است: از زمان
ساسانیان و هخامنشیان تا حدود 35 سال پیش برداشت اضافه از منابع آبی کشور نداشتیم.
در این 35سال فقط 120 میلیارد مکعب آبهای شیرین فسیلی صدها هزار ساله که
حدود 75 درصد آبهای شیرین زیر زمینی بود را مصرف کردیم که حدود 75 میلیارد متر
مکعب آن در 8 سال گذشته بوده است یعنی منابع را تاراج کردیم! امروز هیچ
تالاب درون سرزمینی، آب ندارد، از بختگان تا هورالعظیم، گاوخونی و اورميه! آب های
زیر زمینی ما در حال شور شدن است.ادامه این روند یعنی تخلیه ایران از جنوب البرز
تا دریاهای آزاد و از شرق زاگرس تا مرزهای شرقی کشور.ما امانتدار بسیار بدی برای این
تمدن 7000ساله بودیم. بزودی همه جای ایران مثل گاوخونی خشک خواهد شد. حتی
امروز هم دیر شد.اگر سیاست‌هایمان را عوض نکنیم این کشور را همراه نسل خودمان خواهیم
کشت.
سابقه اعتراضات مردم ورزنه
1. مردم “ورزنه“ از سال1388 ميگفتند که
برای بخش بزرگی از اراضی آنها پس از ذخیره و انحراف آب در بالادست‌ها، دیگر هیچ آبی
دریافت نمیکنند. کشاورزان دسترسی بسیار کمی به آب دارند که در حقیقت پساب کارخانه‌های
بالادست است که تصفیه نشده در بستر خشکیده زاینده رود رها شده و وارد شهر “ورزنه“
می‌شود. این پساب آلوده و سمی، زمین‌های آنها را شور و تخریب میکند. شهر”ورزنه“
اگر حقابه‌‌اش از بین نرفته بود می‌توانست گذشته از قطب فعال کشاورزی ، یکی از مهمترین
مراکز گردشگری ایران باشد؛ شاید ده‌ها برابر جمعیت کنونی شهروند داشته باشد. حال
آنکه خشکاندن زاینده رود و تالاب گاو خونی، امكان بقا را براي اهالي اين منطقه غير
ممكن كرده است
2. در اسفند 91 كشاورزان ”ورزنه“ دريك
قطعنامه اعلام كردند:فروش بی‌رویه آب از محل حقابه‌ها و بارگزاری‌های بیش از ظرفیت
روی رودخانه، عدم نظارت و محافظت از رودخانه که منجر به حفر ۷۶۲۰
حلقه چاه در حریم رودخانه و نصب پمپاژ‌ها و مستحدثات فراوان در حریم و بستر
رودخانه شده است،سبب شده زاینده رود خشک بشود
3. در11 اسفندماه 91 گروهی از کشاورزان شرق اصفهان پس از چهل روز
اعتراض كه جوابي به خواسته آنها داده نشد اقدام به شکستن لوله های انتقال آب زاینده
رود به یزد کردند که منجر به درگیری آنها با نیروی انتظامی و مجروح شدن تعدادی از
آنها شد.
4. در آبان 95 نيز این کشاورزان
تراکتورهای خود را به نشانه اعتراض در ورودی شهر اصفهان مستقر کرده بودند.
5. از 18اسفند96 نيزكشاورزان اين منطقه اعتراضات گسترده خود را
شروع كرده اند.
ملاحظات :
1. حقوق هر فرد برای استفاده از منابع
آب، را حق آبه می‌گویند. بطور کلی حق آب عبارتست از: سهم شروع و مقرر روستا،
مزرعه، باغ، خانه از آب رود، چشمه، قنات، آبهای زیرزمینی و یا چاه در ساعات و به
اندازه معلوم.
2. شيخ بهايي 520 سال پيش در دوره صفوي
سهميه برداشت آب زاينده رود توسط هر روستا را مشخص كرده بود وبدون هيچ مشكلي تا
زمان رژيم خميني ادامه داشت ولي در دوره حاكميت رژيم آن سهيمه را برهم زدند و عوامل رژيم به برداشت و فروش آب
زاينده رود براي مطامع اقتصادي خود پرداختند.
#ایران #تهران #قیام_دیماه#اعتصاب #تظاهرات_سراسری #قیام سراسری #اتحاد #آزادی#ما براندازیم
مطالب مارا درتو ئیتر بنام @ bahareazady ودر وبلاک خط سرخ مقاومت دنبال کنید
